کوچندگان به افرادی گفته میشود که به طور سنتی و به صورت گروهی، به دنبال منابع غذایی و آب برای دامهای خود، از جایی به جای دیگر کوچ میکنند. این شیوه زندگی، به ویژه در جوامع دامپرور و عشایری، یک نوع معیشت و فعالیت اقتصادی است که به نام کوچندگی شناخته میشود.
تعریف کوچندگی:
کوچندگی به معنای حرکت متناوب و سالیانه گروههای انسانی است که برای تأمین آذوقه و منابع لازم برای زندگی خود، از یک مکان به مکان دیگر نقل مکان میکنند. این نوع زندگی معمولاً در مناطقی با منابع طبیعی محدود یا متغیر، مانند مناطق کوهستانی یا بیابانی، انجام میشود.
چادرنشینی:
زندگی کوچندگان معمولاً با چادرنشینی همراه است، چادرها به عنوان محل سکونت موقت استفاده میشوند و به راحتی قابل حمل هستند. این نوع سکونت به آنها این امکان را میدهد که به سرعت به مکانهای جدید منتقل شوند.
تاریخچه کوچندگی:
در آغاز، کوچندگی به شکل سادهای انجام میشد و انسانها از طریق گردآوری غذا و شکار حیوانات وحشی زندگی میکردند. در این مرحله، گروههای کوچک متشکل از چند خانواده برای تأمین غذا و شکار از جایی به جای دیگر نقل مکان میکردند.
تغییرات معیشتی:
با گذر زمان و تغییرات زیستمحیطی و اجتماعی، شیوههای معیشتی کوچندگان نیز دچار تحول شده است. به عنوان مثال، در ایل بختیاری، شیوه دامداری سنتی به تدریج به یکجانشینی تبدیل شده است. این تغییرات به دلیل محدودیتهای جغرافیایی، کمبود منابع، و فشارهای اقتصادی و فرهنگی به وجود آمدهاند.
تحول به یکجانشینی:
با توسعه صنعت و کشاورزی و تغییر در زیرساختهای معیشتی، کوچندگان با مسائلی مواجه شدهاند که منجر به رویآوری آنها به یکجانشینی شده است. این تغییرات به عنوان یک راهبرد انطباقی به شرایط جدید زیستمحیطی و اجتماعی مطرح میشود.