کتاب «مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة» تألیف سید محمدجواد حسینی عاملی (۱۲۲۶–۱۱۶۴ ق)، از برجسته‌ترین شروح فقهی بر کتاب «قواعد الأحکام» علامه حلی (۷۲۶–۶۴۸ ق) محسوب می‌شود. این اثر در ۲۶ جلد به زبان عربی منتشر شده و به‌عنوان یکی از منابع معتبر در فقه شیعه شناخته می‌شود.
مؤلف و انگیزه تألیف
سید محمدجواد عاملی، عالم شیعی قرن سیزدهم هجری، این کتاب را به درخواست استادش، شیخ جعفر کاشف‌الغطاء، در سال ۱۱۹۷ ق آغاز کرد و در سال ۱۲۲۶ ق به پایان رساند. او ابتدا شرحی بر کتاب «کشف اللثام» فاضل هندی نوشت و سپس تصمیم گرفت شرح مستقلی بر «قواعد الأحکام» علامه حلی ارائه دهد. این شرح به‌دلیل دقت در نقل اقوال فقها، اجماع‌های اصحاب و تحلیل‌های فقهی، جایگاه ویژه‌ای در منابع فقهی شیعه دارد.
ساختار و محتوای کتاب
«مفتاح الکرامة» در ۲۶ جلد تنظیم شده است که ۱۰ جلد آن به شرح «قواعد الأحکام» اختصاص دارد. این کتاب شامل مباحث فقهی متنوعی است، اما برخی ابواب مانند «خمس»، «حج»، «صوم»، «جهاد»، «امر به معروف و نهی از منکر» در آن گنجانده نشده‌اند. مؤلف در این اثر، اقوال مختلف فقها را بررسی کرده و در مواردی به نقد و تحلیل آنها پرداخته است.
ویژگی‌های علمی و تأثیرگذاری
«مفتاح الکرامة» به‌عنوان یکی از جامع‌ترین و معتبرترین شروح بر «قواعد الأحکام»، در حوزه‌های فقهی مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. این کتاب به‌ویژه در مباحثی مانند «طهارت»، «صلاة» و «زکات» به تفصیل و دقت پرداخته است. با وجود اینکه برخی ابواب فقهی در آن گنجانده نشده‌اند، اما مطالب ارائه‌شده در زمینه‌های موجود، از عمق و دقت علمی بالایی برخوردار است.