قمباسی به معنای پرگار و فرجار است. این واژه توسط ابن خلدون ذکر شده و ریشه آن به کلمه کمپاسه برمیگردد که فرانسویها از آن کمپا را استخراج کردهاند. پرگار ابزاری است که برای کشیدن دایرهها به کار میرود. این وسیله در طراحی فنی، رسم اشکال هندسی و نقشهکشی مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین، پرگارها به عنوان ابزارهای کمکی در اندازهگیری عمل میکنند و برای خطکشی، علامتگذاری، اندازهگیری و انتقال اندازهها از یک قطعه کار به ابزار یا برعکس به کار میروند. پرگار از دو میله فلزی تشکیل شده است که در انتهای یکی از آنها مداد یا قلمی قرار دارد. با محور قرار دادن میله دیگر، میتوان دایرهها را رسم کرده یا کمانهای دایرهای را اندازهگیری کرد. زمانی که در ریاضیات به پرگار اشاره میشود، منظور رسم دایرههای هندسی است و نه پرگار به معنای واقعی آن. در این مفهوم، پرگار میتواند دایرهای با هر شعاع دلخواه رسم کند، که این امکان با پرگار واقعی وجود ندارد.
قمباسی
لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
پرگار فرجار این کلمه را ابن خلدون آورده است و اصل آن کمپاسه است که فرانسویها از آن کمپا گرفته اند.