واپایی حجم، در حوزه مهندسی منابع طبیعی، محیط زیست و جنگلداری، به معنای روشی مستقیم و علمی برای مدیریت و کنترل میزان حجم قابل برداشت از یک منبع طبیعی مانند جنگل است. این روش به صورت سالانه انجام میشود و هدف آن تعیین مقدار چوب یا منابع قابل برداشت است به گونهای که تعادل بین برداشت و رویش طبیعی حفظ شود و منابع به صورت پایدار مدیریت شوند.
در مدیریت منابع طبیعی، به خصوص در جنگلداری، یکی از مهمترین مسائل حفظ تعادل بین برداشت منابع و تجدید طبیعی آنهاست. واپایی حجم به فرآیندی گفته میشود که طی آن حجم قابل برداشت از موجودی سرپا (یعنی درختان یا پوشش گیاهی زنده موجود در منطقه) اندازهگیری و کنترل میشود. این اندازهگیری و کنترل بر اساس محاسبات دقیق حجم چوب موجود و نرخ رشد یا رویش سالانه انجام میشود، بدون توجه مستقیم به مساحت سطح جنگل یا منطقه.
روش واپایی حجم به مدیران منابع طبیعی این امکان را میدهد که بر اساس دادههای واقعی و علمی، تصمیمگیری کنند که چه مقدار از منابع طبیعی میتواند بدون آسیب رساندن به اکوسیستم برداشت شود. این فرآیند باعث میشود برداشتها به نحوی تنظیم شود که جنگل یا منبع طبیعی بتواند به طور مستمر رشد کند و برای نسلهای آینده نیز قابل استفاده باقی بماند.