طماسله

در فرهنگ‌های لغت عربی به فارسی، واژه‌ی طِمَاسِلَة به‌صورت [ طَ س ِ ل َ ] به‌عنوان یک اصطلاح عربی معرفی شده است. این واژه به فعالیت جبازنویسی اشاره دارد که حرفه‌ای مرتبط با نوشتن و تنظیم اسناد، مکاتبات و اوراق رسمی است. این مفهوم در منابع کهنی همچون منتهی الارب نیز ثبت شده و نشان‌دهنده‌ی اهمیت آن در بسترهای اداری و دیوانی دوران گذشته است.

جبازنویسی به‌عنوان یک پیشه‌ی تخصصی، مستلزم تسلط بر اصول نگارش، ادبیات و آیین‌نامه‌های مراسلات بوده است. کسانی که به این حرفه اشتغال داشتند، نه‌تنها می‌بایست بر زبان عربی و قواعد آن مسلط می‌بودند، بلکه آشنایی با انواع سبک‌های نگارشی و مراحل تنظیم سند نیز از مهارت‌های ضروری آنان محسوب می‌شد. این حرفه در دوران‌های مختلف، نقش مهمی در مستندسازی و انتقال اطلاعات در نهادهای حکومتی و اجتماعی ایفا کرده است.

در گستره‌ی تاریخی، طماسله یا جبازنویسی تنها به نوشتن متن محدود نبوده، بلکه شامل اموری مانند ثبت، تصحیح، نگهداری و بایگانی اسناد نیز می‌شده است. این امر بیانگر جایگاه والای نویسندگان و دبیران در ساختارهای اداری تمدن‌های اسلامی است که وظیفه‌ی حفظ و تدوین میراث مکتوب را بر عهده داشتند. امروزه نیز با وجود تحولات گسترده در فناوری‌های ارتباطی، مطالعه‌ی این پیشه‌ی کهن، درک بهتری از سیر تکامل مدیریت اسناد و دیوان‌سالاری در تاریخ به دست می‌دهد.

لغت نامه دهخدا

( طماسلة ) طماسلة. [ طَ س ِ ل َ ] ( ع اِ ) ج ِ طمسل. ( منتهی الارب ).