اختضاد، مصدری عربی از ریشه خَضَدَ، بهصورت خاص به عمل مهار کردن شتر از طریق گذراندن مهار یا طناب از بینیاش اشاره دارد. این روشی سنتی و کارآمد برای رامسازی و کنترل این حیوان نیرومند محسوب میشود، بهگونهای که با اعمال کشش ملایم بر بینی، شتر جهت حرکت و توقف هدایت میشود.
این اقدام که با اصطلاح کامل اخْتِضَادُ الْبَعِیر بیان میگردد، یکی از فنون ضروری و کهن در میان جوامع بدوی و عشایری بود که اقتصاد و حملونقل آنان بر پایه شتر استوار شده بود. پس از انجام این عمل، فرد میتوانست با اطمینان بر شتر سوار شده و آن را در مسیرهای طولانی و دشوار بیابان هدایت نماید.
از منظر فرهنگی، اختضاد تنها یک تکنیک کاربردی نبوده، بلکه نمادی از تسلط انسان بر طبیعت و اهلی کردن حیوانات برای تسهیل زندگی محسوب میشود. این واژه و مفهوم مرتبط با آن، گواهی بر دانش عمیق گذشتگان در زمینه پرورش و بهرهگیری از حیوانات است و در متون کهن ادبیات عربی نیز بهعنوان نمادی از آمادگی برای سفر و حرکت بهکار رفته است.