شیخ‌الاسلام شرف‌الدین ابوالقاسم هبةالله بن بارزی حموی، قاضی‌القضات و دانشمند برجسته شافعی، از چهره‌های تأثیرگذار سده‌های هفتم و هشتم هجری بود. پدرش، عبدالرحیم، خود قاضی‌القضات حماة و فردی عالم و ادیب به‌شمار می‌رفت. ابوالفدا، که از شاگردان وی محسوب می‌شد، با ستایش از او نقل کرده که ابن‌بارزی فقه را از طریق عراقیان و از پدر و جدش ابراهیم آموخته و سلسله اساتید خود را تا صحابه پیامبر(ص) همچون ابن‌عباس و ابن‌عمر رسانده است.
وی قرائات هفتگانه را نزد بدرالدین تاذفی و نحو را از ابن‌مالک فراگرفت و از محضر استادانی چون عزالدین احمد فاروثی، ابراهیم ارموی و محمد بن هامل بهره برد. همچنین، عالمان بزرگی چون ابن‌عبدالسلام، نجم‌الدین بادرائی، ابن‌عدیم و ابوشامه به او اجازه روایت دادند. ابن‌بارزی در فقه سرآمد روزگار خود شد و به‌عنوان مفتی شام و قاضی حماة منصوب گشت. ریاست مذهب شافعی در سرزمین‌های شام به او منتهی شد و طالبان علم از اطراف به سوی او روی می‌آوردند.
ابوالفدا بر پرهیزگاری او در امر قضاوت تأکید کرده و اشاره نموده که ابن‌بارزی هرگز از بیت‌المال استفاده نکرد و برخلاف دیگر قاضیان، تازیانه به دست نمی‌گرفت؛ بااین‌حال، سخنش مقبول و حکمش نافذ بود. وی با برخورداری از ذهنی تیز و اندیشه‌ای لطیف، در فتاوی دشوار مورد اعتماد همگان بود و باوجود دعوت‌های مکرر برای تصدی قضای مصر، نپذیرفت. ابن‌بارزی در پایان عمر بینایی خود را از دست داد، اما همچنان به کار قضا ادامه داد و سرانجام مسند قضاوت را به نوه‌اش، نجم‌الدین عبدالرحیم، واگذار کرد. او کتاب‌های نفیسی گرد آورد که ارزشی معادل صد هزار درهم داشت و آن‌ها را وقف عام کرد. ابن‌بارزی سرانجام در ۹۳ سالگی درگذشت و در مقابر ظبیه در عقبه نقیرین حماة به خاک سپرده شد.
