چاه عزیزخان

چاه عزیزخان. [ ع َ ] ( اِخ ) یکی از منازل عرض راه فراه است در خاک سیستان، بسمت برج عالمدار که آن را شیرده هم مینامند در طرف شرقی دریاچه سیستان واقع است. ( از مرآت البلدان ج 4 ص 133 ).

مولف مر آت البلدان نویسد: (( یکی از منازل عرض راه فراه است در خاک سیستان بسمت برج عالمدار که آنرا شیرده هم مینامند در طرف شرقی دریاچ. سیستان واقعست ) ).

💡 قلعهٔ سردار یا ارگ بوکان از مکان‌های تاریخی این شهر است. بخش نخست ساختمان این قلعه در سال ۱۲۸۵ هجری قمری برابر با ۱۲۴۷ خورشیدی توسط عزیزخان مکری ساخته شده و مرکز حکومت خانواده‌اش بود. این قلعه در دورهٔ قاجار به‌عنوان دژ نظامی و سکونتگاه مورد استفاده قرار می‌گرفت و نماد این شهر است.

💡 عزیزخان سردار در ۱۲۴۸ به دربار شاه احضار شد و در کمال احترام وارد تهران شد و شاه حکومتِ مازندران به را او داد که همزمان منصب سرتیپی فوج چهار تبریز نیز داشت و به دلیل اینکه در ساوجبلاغ مکری املاک زیادی داشت، حکومت آن ناحیه هم به عزیزخان سپرده شد.

💡 در دوران سلطنت ناصرالدّین شاه، بوکان تحت تملک عزیزخان مکری جمعیّت آن تنها ۶۰ نفر حدود ۱۲ خانوار با خانه‌های گلی بوده است.دیوید یروشالمی در کتاب یهودیان ایران در قرن نوزدهم، جمعیّت بوکان با احتساب خانوارهای یهودی آن در زمان سردار سوم در سال ۱۲۸۰ خورشیدی ۴۰۰ نفر (۶۰ خانوار) یاد کرده است.

💡 عزیزخان روز به روز در دستگاه امیرکبیر عزیزتر و محترم‌تر می‌شد و امیرکبیر به او سمتِ آجودان‌باشی کل عساکر که حکم فرماندهی کل قوای ایران را داشت، داد.

💡 عزیزخان مکری در ۱۲۴۸ به تهران و دربار شاه احضار شد و شاه، حکومت مازندران را با درجهٔ سرتیپی فوج چهار تبریز به او سپرد. در سال ۱۲۴۹ به پیشکاری آذربایجان رسید اما به دلیل کهولت سن در ۲۱ دی ماه همان سال در تبریز درگذشت و در امامزاده سید حمزه دفن شد.

💡 روابط یهودیان با کُردهای مسلمان نسبتاً حسنهٔ بوده‌است، به طوری که در مراسم و اعیاد یکدیگر شرکت می‌کردند. این روابط حسنه از دهه‌ها قبل هم در میان کُردهای این منطقه و یهودی‌ها وجود داشته‌است. در دوران عزیزخان مکری، او در تقسیم املاک و اموال بوکان و حومه به آن‌ها کمک می‌کرد.