حقیقت احتجاج

و نيز احتجاج خداى عزوجل در آيه شريفه: (افلا يتدبرون القرآن و لو كان من عند غيراللّه لوجدوا فيه اختلافا كثيرا)، عليه آنهايى كه در آيات قرآن تدبر نمى كننداحتجاجى صحيح نمى بود.

بيان اين احتجاج اين است كه خداى تعالى مبدا تمامى خلائق، و دهنده تمامى كمالات است،پس خود او بايد داراى هر چيز باشد كه موجودات محتاج به آنند، پس او غنى على الاطلاقاست، چون اگر از جهتى غنى و از جهتى ديگر محتاج باشد، نمى تواند از آن جهت، دهندهكمال باشد و اين خلف فرض است، زيرا گفتيم كه او دهنده هركمال است.

يعنى هر كس بخواهد مى تواند به سوى پروردگار خود مرجعى بگيرد، كه به وسيله آنبه ثواب متقين برسد، و از عذاب طاغيان نجات يابد، و اين جمله همانطور كه اشارهكرديم تفريعى است بر اخبارى كه در سابق از يومالفصل داده و بر آن احتجاج نموده و آن را توصيف كرده بود، و معنايش اين است كهحال كه وضع بدين منوال است پس هر كس بخواهد مى تواند به سوى پروردگارشبرگردد.

سپس به يكى از دلائل توحيد و قدرت پروردگار، كه در عينحال متضمن اثبات نبوت است در مقابل احتجاج كنندگان بى منطق پرداخته مى گويد:(خداوند همان كسى است كه كتاب آسمانى را به حقنازل كرد و همچنين ميزان را) (الله الذى انزل الكتاب بالحق و الميزان ).

خوارج فرياد برآوردند و گفتند: هيهات اى ابن عباس ! ما امروز ولايت و بيعت على بن ابىطالب عليه السلام را نمى پذيريم، برو و به على بن ابى طالب عليه السلام بگوتا نزد ما آيد، احتجاج كنيم و كلام او را بشنويم تا چند مى گويد، شايد از جنگ منصرفشويم.