جده ٔ فاسده

مساءله 12 - در مزارعه اگر چنانچه قرارداد آن بطور فاسد انجام شده باشدزكات بعهده صاحب بذر است و اجاره زمين و كارگر جزء مؤ نه است كه ازحاصل زمين استثناء مى شود واما در مساقات فاسده زكات بعهده صاحب ريشه است و اواجرت عامل را (كه با فرض فساد معامله اجرة المثل است نه اجرت معين شده ) جزء مونهحساب مى كند.

در حديث است از رسول اكرم صلى الله عليه وآله كه هر يك ازاهل بهشت و جهنم مخلدند در آن به واسطه نيات خود. نيات فاسده كه زاييده اخلاق رذيلهاست، ممكن نيست زائل شود مگر آن منشاء آن زائل گردد.

البته آنچه گفته شد، معنايش اين نيست كه عقل در موردى حجّت باشد ودر مورد ديگرىحجّت نباشد، بلكه مراد ما عبارت است ازاينكه گاهى در اثر مخالطت با امور فاسده وتفكر در اشياى باطله و ميل به سوى مطالب واهيه،عقل از كار افتاده و جاى آن چيز ديگرى قرار مى گيرد كه عامه مردم آن راعقل مى نامند، ولى در حقيقت عقل نيست بلكه شبيهعقل بوده و ((شيطنت يا زرنگى )) ناميده مى شود.

از خواب بيدار شو. از غفلت تنبه پيدا كن، و دامن همت به كمر زن، و تا وقت است فرصترا غنيمت بشمار، و تا عمر باقى است و قواى تو در تحت تصرف تو است وجوانىبرقرار است و خلاق فاسده بر تو غالب نشده، و ملكات رذيله بر تو چيره نگرديده،چاره يى كن، و دوايى براى رفع اخلاق فاسده و قبيحه پيدا كن راهى براى اطفاء نائرهشهوت و غضب پيدا نما(12)

پس ما از تقليد به مذاهب اربعه كه با وسايل فاسده بر ماتحميل شده اند، آزاديم و مى توانيم آزادانه به سوى اجتهاد برگرديم؛ زيرا منع اجتهادبا زور و غلبه حاصل شده است و اسلام راضى نمى شود مگر به آنچه از راه رضا وشورا به دست آمده باشد؛ چنانكه خداوند متعال در آيه 38 از سوره شورى مى فرمايد:(... وَاءَمْرُهُمْ شُورَى بَيْنَهُمْ...).(645)

يعنى چون شرعا ماءموريم به حسن ظن به هر كس كه مسلمان است و نيز ماءموريم كهاقوال و افعال هرمسلمانى را حمل بر صحت كنيم، لذا مى گوييم قائلين به وحدت وجود،مراد آنها ظاهر كلامشان نيست؛ زيرا مستلزم لوازم فاسده است كه از جمله آنها انكار شرايعاست بلكه معناى صحيحى قصد نموده اند وگرنه ظاهر اين حرف با شرايع منافى استچنانچه قبلا گفته شد: (سُبحَانَ رَبِّكَ رَبِّ العِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ...)(9)