دانشنامه اسلامی
تفاوت رفتار بازتابی یا پاسخ گر با رفتار کنش گر در این است که رفتار پاسخ گر به وسیله محرک فراخوان که معمولا یک محرک فیزیولوژیکی است، ایجاد می شود، اما رفتار کنش گر، رفتاری خودانگیخته است که هیچ محرک پیشایند (Antecedent) معینی را به عنوان محرک مولد آن نمی توان مشخص کرد. به عبارت دیگر، رفتار کنش گر به وسیله محرک ها فراخوانده نمی شود، بلکه آن رفتار از جاندار صادر (Emit) می شود.
چگونگی
در این نوع شرطی شدن، یک رفتار ارادی تصادفی با پیامدهای آن تداعی پیدا می نماید و اثرات مطلوب آن، فراوانی رفتار را افزایش و اثرات نامطلوب آن، فراوانی رفتار را کاهش می دهد و یا ممکن است پاسخ بر محیط تاثیری نداشته باشد که در این صورت، فراوانی پاسخ کاهش می یابد.اسکینر، معتقد است که با دستکاری (Manipulation) تقویت ها در محیط، می توان رفتار موجودات زنده را تغییر و کنترل نمود.به این نوع شرطی شدن به این دلیل، عامل می گویند که موجود زنده برای دریافت تقویت و یا اجتناب از تنبیه، روی محیط عمل می نماید.برای شکل دهی (Shaping) رفتار در این نوع شرطی سازی، رفتارهایی که به رفتار مورد نظر نزدیک است، تقویت می شود تا به تدریج رفتار مورد نظر ایجاد شود. یعنی با تقریب های متوالی می توان رفتار پیچیده را ایجاد نمود. به طور مثال وقتی کودک خط خمیده ای مثل دایره می کشد، تقویت می شود و به تدریج شکل های نزدیک تر به دایره را تقویت می نماید تا اینکه سرانجام دایره را رسم نماید و مجددا تقویت می شود.
شرطی سازی تعمیم محرک
در شرطی سازی تعمیم محرک Stimulus generalization، وقتی موجود زنده به محرک های مشابه محیطی، پاسخ تقریبا یکسانی ارائه دهد، تعمیم محرک صورت گرفته است. در واقع تعمیم محرک عبارت است از، گسترش پاسخ از حضور محرک اولیه به محرک های مشابه آن. پدیده تعمیم محرک، یادگیری و آموزش را آسان می کند.به طور مثال به کمک تعمیم محرک، دانش آموزی که راه حل یک مساله را می آموزد، می تواند در مسائل مشابه نیز چنین راه حلی را به کار گیرد و اگر توانایی تعمیم محرک نبود، می بایست در حضور هر محرک تازه، رفتار از نو آموخته می شد.
شرطی سازی تمییز محرک
...
