دانشنامه اسلامی
این کتاب از منابع فارسی تاریخ ایران در دوره نخستین فرمانروایی قاجاریان بویژه روزگار فتحعلی شاه قاجار است که بیشتر درباره دوران حکومت محمد ولی میرزای قاجار در خراسان (1231 - 1218) گزارش می دهد و از ارزشمندترین و درازدامنترین آثار در زمینه رویدادهای آن دوران و براندازی نادر میرزا، بازمانده سلسه افشاری از حکومت خراسان و درگیریهای قاجاریان با امیران آنجا و ترکمانان و ایلات و طایفه های سرکش بخشهای شمالی اش در دوره استوار شدن دولت قاجار به شمار می رود. هدف اصلی نویسنده را در این اثر، «ذکر وقایع خراسان» می توان دانست.
شیوه نویسنده در گزارش رویدادها، همچون دیگر «وقایع نگاران» عهد قاجار است. او سخنان خود را با پرداختن به ایل و تبار قاجاریان به ویژه فتحعلی خان قاجار و تلاشهایش برای دستیابی به قدرت آغاز می کند و چکیدهای از چگونگی رسیدن سلسله قاجار را به قدرت بازمیگوید. قصد نویسنده این است که محمد ولی میرزا را از شاه اسماعیل صفوی برتر بنشاند و تصریح میکند که نمی خواهد رویدادهای این روزگار را به گستردگی شرح دهد.
او با نظم و نثر ادبیات فارسی به نیکی آشنا بوده و تشبیهات ادبی زیبایی در کتاب خود به کار برده و از شعرها شاعران نیز بسیار بهره گرفته یا شعرهای خود را به مناسبت هایی آورده است. روش تاریخ نگاری این اثر، گزارش سال به سال از رویدادهاست و مؤلف با توجه به هدف خود؛ یعنی نوشتن رویدادهای خراسان و گزارش دادن درباره رجال آن سامان، با ریزبینی فراوان حتی رویدادهای خرد آنجا را دنبال و ثبت میکند. او کوشیده است که همچون دیگر مورخان قاجاری که به نوشتن تاریخ رسمی دست زده اند، شوکت پادشاهان این سلسله را حفظ کند و از این رو، به چیزهایی مانند تهدیدهای آقا محمد خان به کشتن خادمانش، هرگز اشاره نمی کند. تحلیل های تاریخ نگارانه مؤلف نیز از اهمیت فراوانی برخوردارند.
این کتاب برای شاهزادهای نوشته شده و از اینرو، نویسنده آن از خوش آمدگویی مانند وصف کردن شکار وی خودداری نکرده است. عنوان های کتاب، نوشته خود نویسنده اند و تنها آنجا که از افزودن واژه یا عبارتی، گریزی نبوده، مصحح محترم کمبود کتاب را جبران کرده است.
