دانشنامه اسلامی
شیخ مفید درباره شخصیت امام موسی کاظم علیه السلام گفت: و کان ابوالحسن موسی علیه السلام، أعبد أهل زمانه و أفقههم و أسخاهم کفّاً و اکرمهم نفسا؛ ابوالحسن امام موسی کاظم علیه السلام، از همه مردم عصرش پارساتر، داناتر، سخاوتمندتر و گرامی تر بود. مردم (منظور علمای اهل سنت) روایات فراوانی از ابی الحسن امام موسی کاظم علیه السلام روایت کردند و چنانچه پیش از این بیان کردیم، آن حضرت را از همه معاصرانش داناتر و آگاه تر به کتاب الهی می دانستند و گفته اند که آن جناب، کتاب خدا (قرآن مجید) را از همه بهتر و با صدای دلنوازتر تلاوت می کرد و در هنگام قرائت قرآن مجید، می گریست و آن هایی که در آن جا حاضر بودند، نیز می گریستند و مردم مدینه آن حضرت را زینت عبادت پیشه گان و شب زنده داران می نامیدند و چون همواره خشم خود را فرو می نشانید و در برابر ستمگری های ستمگران بردباری می نمود، وی را "کاظم" نامیدند و سرانجام در بند و زندان آنان به شهادت رسید.
امام موسی بن جعفر علیه السلام، هفتمین امام شیعیان است. لقب های وی عبارتند از: کاظم، صالح، صابر، امین و عبدصالح. همچنین در میان شیعیان به "باب الحوائج" معروف می باشد. آن حضرت، مکنی به: ابوابراهیم، ابوالحسن اول، ابوالحسن ماضی، ابوعلی و ابواسماعیل می باشد.
از آغازاسارت امام هفتم تا شهادت حضرت
ایام امامت وی معاصر بود با خلافت چهار تن از خلفای عباسی (منصور دوانقی، مهدی، هادی و هارون الرشید). امام کاظم علیه السلام از سوی تمام خلفای مزبور در رنج و عذاب بود و چندین بار از سوی آنان دستگیر و زندانی گردید. تنها در دوران خلافت هارون الرشید به مدت چهار سال (از شوال سال 179 تا زمان شهادتش در سال 183 قمری) در حبس و شکنجه بود.
هارون الرشید (پنجمین خلیفه عباسی) که دشمنی و ناسازگاری غیرقابل انکاری با ذراری حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و اولاد و احفاد امیرمومنان علیه السلام داشت، در آزار و شکنجه سادات علوی و منتسبین به خاندان امامت و ولایت، کوتاهی نمی کرد.
وی که از مستبدترین حاکمان عباسی و جنایت کارترین آن ها است، وجود شریف امام موسی کاظم علیه السلام و مقام و معنویت وی و احترام مردم نسبت به او را تحمل نمی کرد و از این بابت بسیار نارحت و عصبانی بود. سرانجام در رمضان سال 179 قمری که برای مراسم عمره وارد مکه شد و سپس به مدینه رفته بود، در آن جا دستور داد امام موسی کاظم علیه السلام را دستگیر کنند.
مأموران هارون، امام موسی کاظم علیه السلام را در حالی که در کنار قبر جدش حضرت محمد صلی الله علیه و آله به نماز و نیایش اشتغال داشت، دستگیر کردند و به نزد هارون بردند. هارون دستور داد، وی را در غل و زنجیر کرده و به سوی عراق حرکت دهند. وی برای سردرگمی مردم و پیشگیری از عکس العمل های احتمالی مردمی، دو محمل ترتیب داد و یکی را به سوی بغداد و دیگری را به سوی بصره روان داشت.
