واژه «عمواوغلی» در زبان ترکی به معنای پسر عمو است. ترکیب این دو واژه از «عمو» به معنای عموی پدری و «اوغلی» به معنای پسر ساخته شده است، بنابراین وقتی کسی به دیگری میگوید «عمواوغلی»، منظور او فرزند عمو است. این اصطلاح هم در خانوادهها و هم در روابط دوستانه و صمیمی میان فامیلها به کار میرود و بار معنایی نزدیک به ارتباط خانوادگی نزدیک و صمیمیت دارد.
در فرهنگ ترکی و جوامع ترکزبان، «عمواوغلی» تنها یک عنوان خانوادگی نیست، بلکه گاهی برای نشان دادن صمیمیت و محبت بین دوستان نزدیک یا افراد همسن استفاده میشود. به این معنا که فرد گاهی به جای اسم واقعی دوست یا آشنای خود، از این واژه استفاده میکند تا حس نزدیکی و تعلق را منتقل کند. بنابراین کاربرد آن هم رسمی و خانوادگی و هم غیررسمی و دوستانه است.
به طور کلی، «عمواوغلی» همان پسر عمو در فارسی است و بسته به زمینه مکالمه، میتواند نشانه خویشاوندی مستقیم یا ابراز صمیمیت و دوستی باشد. این اصطلاح نشاندهنده پیوند خانوادگی، احترام و نزدیکی است و در زبان ترکی همانند فارسی، ارتباطهای خانوادگی و دوستانه را تقویت میکند.
فرقه کمونیست ایران یک حزب کمونیستی ایرانی بود که در ماه مه ۱۹۱۷ با نام فرقه عدالت در باکو تأسیس شد. این فرقه در ۲۳ ژوئن ۱۹۲۰ اولین کنگره خود را در بندر انزلی برگزار کرد که طی آن، نام فرقه به «فرقه کمونیست ایران» تغییر یافته و حیدرخان عمواوغلی به عنوان دبیرکل فرقه انتخاب شد. همچنین در پایان کنگره اعلام شد که فرقه کمونیست با جنگلیها، اقدام به تأسیس جمهوری شورایی سوسیالیستی ایران کردهاست.
پدرش علیاکبر افشار، طبیب بود. مشهدی علیاکبر را مردم «عمو» خطاب میکردند. به همین خاطر حیدرخان به عمواوغلی (به ترکی یعنی پسرعمو) شهرت یافت. او مردی دلسوز و مهربان بود و در میان مردم نفوذ بسیار داشت. وی در سال ۱۲۶۵ ه.ش (۱۸۸۶م) به علت فشارهای مأموران دولتی همراه خانوادهاش در شهر الکساندرپل (لنیناکان) در ارمنستان مقیم شد.
دکتر رضازاده ملک، بنا به علاقه و استعداد شخصی در پژوهش و تحقیق، آثاری متعدد و متنوع در زمینه تاریخ و فرهنگ و ادب ایران به یادگار گذاشتهاست. از پژوهشهای وی در عرصه تاریخ دوران متأخر قاجار و جنبش مشروطه، به ویژه کتاب او با عنوان «حیدرخان عمواوغلی، چکیده انقلاب» معروفیت فراوان دارد. در این کتاب که در سال ۱۳۵۳ منتشر شد، دلبستگی نویسنده به اندیشهها و آرمان چپ آشکار است.
حیدرخان عمواوغلی مشهور به حیدر برقی (حیدر بمبیست) و نام اصلیش حیدر تاریویردیوف افشار اورموی (خداداد) بود. نام والدین وی علی اکبر افشار و زهرا خانم ذکر شدهاست.
به میرزا در ۲۹ سپتامبر خبر رسید که حیدرخان عمواوغلی با رفقایش در صدد کودتا و توطئه برای از بین بردن او هستند؛ لذا در جلسهای با حضور معینالرعایا، میرزا و اسماعیل جنگلی و عبدالحسین شفایی تصمیم گرفته شد که افراد کمیتهٔ انقلاب دستگیر شوند.