در قرآن کریم، واژهی نفاق از ریشهی نَفَق به معنای ایجاد سوراخی در زمین است که راه گریز پنهانی دارد، همانند لانهی موش کور. این تشبیه، بهخوبی بیانگر ویژگی اصلی منافقان است که در پشت ظاهری آراسته، عقاید باطل و نیتهای ناپاک خود را پنهان میسازند و برای فریب دیگران، راههای خروجی متعددی برای خود میگشایند. یکی از مصادیق بارز این گروه، دروغگویی مستمر آنان در باورهای دینی است؛ چنانکه خداوند متعال در آیهی هشتم سورهی بقره میفرماید: «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ بِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَ ما هُمْ بِمُؤْمِنِینَ» (و برخی از مردم میگویند: به خدا و روز قیامت ایمان آوردیم، در حالی که ایمان ندارند). این آیه نشان میدهد که منافقان با زبان، ادعای ایمان میکنند، ولی در دلهای خود باوری ندارند و این رفتار، ریشه در بیماری قلبی آنان دارد.
در ادامه، خداوند به عواقب این رفتار دروغین اشاره میکند و میفرماید: «فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزادَهُمُ اللَّهُ مَرَضاً وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ بِما کانُوا یَکْذِبُونَ» (در دلهایشان بیماری است و خدا بر بیماری آنان افزوده و برای آنان عذابی دردناک است، به سبب آن که دروغ میگفتند). بنابراین، دروغگویی آنان نه تنها باعث افزایش گمراهی و بیماری درونیشان شده، بلکه عذاب الیم را نیز برای آنان به همراه خواهد داشت.
