هویت و سوابق سید روح‌الله موسوی خمینی
سید روح‌الله موسوی خمینی (۱۲۸۱–۱۳۶۸) روحانی، مرجع تقلید شیعه و نخستین رهبر جمهوری اسلامی ایران بود. او انقلاب ۱۳۵۷ را رهبری کرد و نظام جمهوری اسلامی را بر پایه همه‌پرسی پایه‌گذاری نمود. آیت‌الله خمینی با ارائه نظریه ولایت فقیه، نقش علما را در حکومت به‌عنوان بالاترین مرجع سیاسی و حقوقی تعریف کرد و دیدگاه‌های سیاسی و مذهبی او تحت عنوان خمینیسم شناخته می‌شود.
فعالیت‌های دینی و سیاسی
آیت‌الله خمینی در حوزه علمیه به تحصیل فقه، فلسفه و عرفان پرداخت و در سال ۱۳۱۳ به اجتهاد رسید. او مخالف سیاست‌های محمدرضا شاه، به‌ویژه انقلاب سفید و کاپیتولاسیون بود و به همین دلیل زندانی و تبعید شد. او در دوران تبعید، فعالیت‌های سیاسی و تبلیغی خود را ادامه داد و با ارتباط با هوادارانش، هدایت جریان‌های اسلامی و مخالف رژیم شاه را بر عهده داشت. نظریه ولایت فقیه و راهبردهای سیاسی او در همین دوران شکل گرفت و زمینه‌ساز پیروزی انقلاب شد.
رهبری انقلاب و تأسیس جمهوری اسلامی
آیت‌الله خمینی پس از بازگشت به ایران در بهمن ۱۳۵۷، هدایت انقلاب را بر عهده گرفت و شورای انقلاب و دولت موقت را تشکیل داد. او موفق شد مردم و نیروهای سیاسی مختلف را در مسیر تحقق اهداف انقلاب متحد کند و نظام جمهوری اسلامی را مستقر نماید. همچنین با تأسیس نهادهایی مانند سپاه پاسداران، بسیج، کمیته امداد و نهضت سوادآموزی، ساختارهای اصلی حکومت نوین را بنیان گذاشت و مسیر توسعه اجتماعی و فرهنگی کشور را هدایت نمود.
تأثیرات و وفات
آیت‌الله خمینی با رهبری انقلاب و تأسیس نهادهای کلیدی، نظام جمهوری اسلامی را تثبیت کرد و ساختار حکومتی جدید را شکل داد. او در فرهنگ عمومی ایران و جهان چهره‌ای نمادین داشت و ایده‌های مذهبی و سیاسی‌اش، تحت عنوان خمینیسم، تأثیر عمیقی بر سیاست و جامعه ایران باقی گذاشت. مراسم خاکسپاری او در سال ۱۳۶۸ با حضور بیش از ۱۰ میلیون نفر برگزار شد و در کتاب رکوردهای جهانی گینس به‌عنوان بزرگ‌ترین تشییع جنازه جهان ثبت شده است.
