[ویکی فقه] استدلال به مشابهت یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای از انواع محاکات به استدلال است. محاکات شعری یا به استدلال است یا به اشتمال؛ استدلال به این طریق است که از راه تشبیه بر شبیه دلیل بیاورند (از حال یک شبیه به حال شبیه دیگر دلالت شود) و اشتمال، این است که چیزی ذکر شود و خلاف آن منظور باشد. توضیح اصطلاح محاکات شعری به استدلال چند نوع است: یا به محاکات مطابق است یا به غیر مطابق (چه ممکن و چه محال)، یا به تذکر (مثل: استدلال به خانه برای دوست) و یا به مشابهت است. استدلال به مشابهت مثل: استدلال به شراب برای آب، یعنی شراب را ببینند و از آب یاد کنند.
جمله سازی با استدلال به مشابهت
و با استدلال به آيه انما يريد الله ليذهب عنكم الرجساهل البيت و يطهركم تطهيرا، قائل به عصمتاهل بيت (عليهم السلام ) بوده، آنها را از آلودگى به هر گناه و معصيتى پاك و معصوممى دانند، و در سيره و روش آنها دليل مى آورند كه تاريخ هيچگونهعمل مخالفت عصمت از ايشان ثبت نكرده است و حال آنكه قلم در كف دوستان و هوادارانشاننبوده است.
صاحبان اين اقوال هر يك براى گفته خود استدلال به آياتى متناسب با آن كرده اند، چونبعضى از آيات هستند كه مناسب با يكى از اين اوقات و منطبق با آن مى شود، البته گاهىبه وجوه عقليه اى كه براى خود تركيب و تلفيق كرده انداستدلال نموده اند.
و استدلال به تحقق تصديق بر تحقق تصورقبل از آن، قوى ترين استدلالى است كه ممكن است اقامه شود بر اينكه خداى تعالى بهوجهى قابل درك و به تصورى صحيح قابل تصور است هر چند كه به حقيقت و كنهشقابل درك نيست و محال است احاطه علمى به وى يافت.
مهمترين اعتقاد خوارج اين است كه مرتكب كبيره كافر است. اين اعتقاد هر چند در گام نخستبراى توجيه خروج بر امام مسلمين به صورت ساده و ابتدايى ابراز شد، اما به تدريجديگر خوارج با استدلال به آيات و احاديث رنگ كاملا كلامى و مذهبى بدان دادند و همين كارباعث شد تا خوارج به عنوان يك فرقه مذهبى درآيند.
