تمثیل قطعی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تمثیل قطعی یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای تمثیل مفید قطع به سبب یقین به علیت جامع برای حکم است.
تمثیل از نظر افاده قطع و ظن دو گونه است: ۱. قطعی؛۲. غیر قطعی.
توضیح اصطلاح
«تمثیل قطعی»، تمثیلی است که جامع در آن، علت حکم باشد؛ مانند قیاس منصوص العله در فقه که نوعی از تمثیل منطقی است و در آن به علت حکم تصریح شده است؛ مثل آنکه گفته شود: «علت تحریم خمر، اسکار (مست کنندگی) آن است»، آن گاه حکم حرمت بر شراب خرما به سبب مسکر بودن نیز بار شود. تمثیل قطعی به قیاس برهانی برگشت می کند.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • مظفر، محمدرضا، المنطق.
...

جمله سازی با تمثیل قطعی

به هنگام شمارش آرا، برخی از آرا باید «منتقل» شوند. تمثیل زیر فهم این فرایند را ساده‌تر می‌کند: فرض کنید قرار باشد هیئتی چندنفره از میان دانش‌آموزان یک کلاس انتخاب شود. نامزدان پای تخته می‌ایستند و سایر دانش‌آموزان پشت سر نامزد دلخواه صف می‌بندند. کسانی که دور-و-بر نامزد دلخواهشان را خلوت ببینند، سریع متوجه شده که او شانسی برای عضویت در هیئت نداشته و پشت سر نامزد دیگری (اولویت دوم) می‌ایستند تا حداقل به او برای انتخاب شدن کمک کرده باشند. کسانی هم که دور-و-بر نامزد دلخواهشان را خیلی شلوغ ببینند، انتخاب او را قطعی دانسته، پشت او را خالی کرده تا پشت سر نامزد دیگری (اولویت دوم) بایستند به این امید که او هم بتواند وارد هیئت شود. در شیوهٔ رأی انتقال‌پذیر هم آرا منتقل می‌شوند، تقریباً به همان نحوی که دانش‌آموزان از صفی به صف دیگر نقل مکان می‌کردند.
هرچه همانندی میان دو پدیده بیشتر باشد، استدلال تمثیلی اُستوارتر و نیرومندتر است؛ اما نتیجهٔ آن هیچ‌گاه قطعی نیست. برای نقد استدلال تمثیلی می‌توان دو روش را به‌کار گرفت:
فال گیر
بیا فالت رو بگیرم!!! بزن بریم
مرسوله
مرسوله
افراهیم
افراهیم
گاییدن
گاییدن
میسترس
میسترس