فبما

و نيز اين معنا روشن شد كه معناى عفو و مغفرت منحصر در آثار تشريعى و اخروى نيستبلكه شامل آثار تكوينى و دنيائى نيز مى شود، به شهادت اينكه در قرآن كريم در همينموارد استعمال شده است، از آن جمله فرموده: (و ما اصابكم من مصيبه فبما كسبت ايديكم ويعفوا عن كثير) و اين آيه بطور قطع شامل آثار و عواقب سوء دنيائى گناهان نيز هست.

اين همان منطق شيطان است كه براى تبرئه خويش رسما نسبت جبر به خداوندعادل داد و گفت: فبما اغويتنى لاقعدن لهم صراطك المستقيم: اكنون كه مرا گمراه كردى مندر كمين آنها بر سر راه مستقيم تو مى نشينم (و آنها را منحرف مى سازم ) (اعراف - 16).

اين از جهت (حسنه ) و اما از جهت (سيئه ) قرآن كريم سيئه و بلاهاى انسانها را بهخود انسانها نسبت مى دهد، در سوره مورد بحث مى فرمايد: ) ما اصابك من حسنه فمن اللّه، و ما اصابك من سيئة فمن نفسك ) و در سوره شورى مى فرمايد: ( و ما اصابكم منمصيبة فبما كسبت ايديكم، ويعفوا عن كثير).