خار کتف. [ رِ ک ِ ]( ترکیب اضافی، اِ مرکب ) دو استخوان کتف در طرفین بدن و در خلف شانه در قسمت فوقانی پشت بین دنده دوم و دنده هشتم و در طرفین خط وسط ( تیره پشت ) قرار می گیرد و بواسطه زائده خارجیش با استخوان چنبر مربوط شود. این استخوان که از استخوانهای پهن است مثلثی شکل بوده و شکل آن در زیر پوست محسوس میباشد. استخوان کتف بواسطه عضله ها بر قفسه سینه نصب شده است وقتی که آن عضله ها کم قوه و ضعیف باشد این طور بنظر می آید که استخوان بشکل بال در حال جدا شدن از قفسه سینه میباشد و مخصوصاً کنار داخلیش بسیار نمایان می گردد. استخوان کتف دارای یک سطح قدامی و یک سطح خلفی و سه کنار داخلی فوقانی و خارجی میباشد. سطح قدامی استخوان که بطرف دنده ها متوجه است مقعر و بحفره تحت کتفی موسوم میباشد. سطح خلفی استخوان از نظر شکل خارجی دارای اهمیت است زیرا بواسطه زائده برآمده ای موسوم به خار کتف بدو حفره غیر مساوی فوق خاری و تحت خاری تقسیم میشود. ( کتاب کالبدشناسی هنری تألیف دکتر نعمت اﷲ کیهانی ص 23 و 24 ).
خار کتف ( انگلیسی: Spine of scapula ) یا خار کتفی ( Scapular spine ) حاشیه برجسته ای است که در سطح پسین کتف وجود دارد. خار کتف به طور مایل از چهارپنجم رو به داخل بخش بالایی کتف گذر کرده و حفره های بالاخاری و زیرخاری را از هم جدا می کند.
یکی از راه های درمان کتف صدادهنده برداشتن برجستگی های استخوان کتف است که معمولاً در جریان آن خار کتف را با عمل جراحی خارج می کنند.
💡 حفره بالاخاری توسط خار کتف در بخش زیرین، توسط زائده سرشانهای در طرف جانبی و زاویه بالایی کتف در سمت بالایی محدود میشود.
💡 انتهای این ماهیچه در سطح خلفی یک سوم خارجی ترقوه (کلاویکول)، زائده اخرمی (آکرومیون) و خار کتف است.
💡 این عضله بزرگترین و قویترین عضله شانه است و برجستگی شانه را میسازد. این عضله سطحی شانه شامل سه بخش قدامی، میانی و خلفی است و هر سه بخش قابل لمس هستند و در مردان بهطور نسبی بزرگتر است. سر ثابت این عضله از یک سوم بخش خارجی ترقوه، بالای زائده سرشانهای (آکرومیون)، و خار کتف شروع میشود و به وسط سطح خارجی بازو میچسبید.
💡 تکمه دلتوئید خار کتف یک برجستگی در ناحیه خار کتف است. این تکمه در بخش جانبی به سمت پایین خم میشود و یک لبه را میسازد.