الکتاب، نام تنها اثر باقی‌مانده از سیبویه، دانشمند ایرانی و از برجسته‌ترین آثار در حوزهٔ زبان عربی است. این کتاب که به‌عنوان کامل‌ترین و بنیادی‌ترین کتاب نحو در زبان عربی شناخته می‌شود، قرن‌هاست که جایگاه خود را به‌عنوان مرجعی معتبر و اساسی در میان ادیبان و زبان‌شناسان حفظ کرده است. اهمیت این اثر تا بدان حد است که نه‌تنها در جهان اسلام، بلکه در محافل علمی اروپا نیز مورد توجه قرار گرفته و هنوز هم به‌عنوان یکی از منابع درسی دانشجویان رشته‌های زبان و ادبیات عربی در بسیاری از دانشگاه‌های اروپایی تدریس می‌شود.
این کتاب ارزشمند به زبان‌های مختلف خارجی ترجمه شده که نخستین ترجمهٔ آن در دو جلد، طی سال‌های ۱۸۸۱ و ۱۸۸۹ میلادی در پاریس منتشر شد. این اقدام، گامی مهم در معرفی این اثر سترگ به جامعهٔ علمی جهانی بود. افزون بر این، اولین چاپ متن اصلی الکتاب همراه با شرحی ارزشمند به نام الوافی الرَّافی نوشتهٔ ابوسعید حسن سیرافی و نیز همراه با شرح شواهد شعری آن، در دو جلد در سال‌های ۱۳۱۶ و ۱۳۱۷ هجری قمری در مطبعهٔ مصر به چاپ رسید.
الکتاب، با ساختاری منسجم و تحلیل‌های عمیق و بدیع خود، پایه‌های دستور زبان عربی را استوار ساخته و تأثیری ژرف و ماندگار بر مطالعات نحوی پس از خود گذاشته است. این اثر، نمادی درخشان از نقش دانشمندان ایرانی در غنابخشی و تدوین علوم ادبی در تمدن اسلامی به‌شمار می‌رود و جایگاه سیبویه را به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین نحویان تاریخ تثبیت کرده است.
