نردبان فاصله یا نردبان فاصله کیهانی، در نجوم به مجموعهای از روشهای سلسلهمراتبی گفته میشود که برای اندازهگیری فواصل بسیار بزرگ در فضا به کار میرود.
از آنجا که نمیتوان مستقیماً فاصلههای دوردست مثل فاصله تا کهکشانهای دور را اندازهگیری کرد، اخترشناسان از روشهای مختلفی استفاده میکنند که هر کدام در بازه فاصله خاصی کاربرد دارند. این روشها به صورت پلکانی یا نردبانی به هم متصل میشوند؛ یعنی ابتدا فاصله اجرام نزدیکتر را با روشهای دقیقتر اندازه میگیرند، سپس از آن اطلاعات برای تخمین فاصله اجرام دورتر استفاده میکنند.
مثالهایی از پلههای این نردبان عبارتند از:
اندازهگیری فاصله ستارگان نزدیک با روش پارالاکس
استفاده از متغیرهای قیفاووسی (ستارگان متغیر) برای فاصلهسنجیهای بیشتر
اندازهگیری فاصله کهکشانها با استفاده از ابرنواخترهای نوع Ia و روشهای دیگر
به این ترتیب، نردبان فاصله به یک چارچوب کلی گفته میشود که اخترشناسان با استفاده از آن، فاصلههای کیهانی را به صورت تدریجی و با دقت فزاینده اندازه میگیرند.