لقمان

لقمان. [ ل ُ ] ( اِخ ) سوره سی ویکم از قرآن، مکیه، و آن سی وچهار آیت است، پس از سوره روم و پیش از سجده.
لقمان. [ ل ُ ] ( اِخ ) از شعرای ایران و از خوش نوایان است.

[ویکی اهل البیت] کلیدواژه: لقمان، وصیت لقمان، لقمان در قرآن
نسب او لقمان بن عنقاء بن مربد بن صاوون می باشد.
شیخ طبرسی رحمه الله ذکر کرده است که خلاف است در لقمان: بعضی گفته اند او عالم به حکمت های ربانی بود و پیغمبر نبود؛ و بعضی گفته اند که پیغمبر بود و غیر او از مفسران گفته اند که لقمان پسر باعورا بود از اولاد آزر پسر خواهر حضرت ایوب علیه السلام یا پسر خاله ایوب و ماند تا زمان حضرت داود علیه السلام و از او علم آموخت. و سلسله نسبش به ناحور بن تارخ (برادر حضرت ابراهیم خلیل علیه السلام) می رسد.
نام حضرت لقمان تنها دو بار در سراسر قرآن ذکر شده است، اما آیات متعددی صفات و مواعظ او را بیان می کند و یک سوره به نام اوست. مهمترین موضوع درباره این شخصیت قرآنی این است که آیا او پیامبر بوده یا نه. در این خصوص، بیشتر روایات موجود، نبوت وی را نفی کرده و او را عبد صالح خدا معرفی کرده اند.
صاحب مجمع البیان می گوید: نافع از ابن عمر روایت کرده که گفت: از رسول خدا شنیدم می فرمود: به حق می گویم که لقمان پیغمبر نبود، ولکن بنده ای بود که بسیار فکر می کرد و یقین خوبی داشت، خدایش را دوست می داشت و خدا نیز دوستدار او بود و به دادن حکمت بر او منت نهاد.
از داستان های لقمان جز آن مقدار که در آیات "وَلَقَدْ آتَیْنا لُقْمانَ الْحِکْمَةَ أَنِ اشْکُرْ لِلَّهِ..." آمده، سخنی نرفته است، ولی در داستان های او و کلمات حکمت آمیزش روایات بسیار مختلف رسیده که ما بعضی از آن ها را که با عقل و اعتبار سازگارتر است نقل می کنیم.
در کافی از بعضی راویان امامیه، و سپس بعد از حذف بقیه سند، از هشام بن حکم روایت کرده که گفت: ابوالحسن موسی بن جعفر علیه السلام به من فرمود: ای هشام خدای تعالی که فرموده: "وَلَقَدْ آتَیْنا لُقْمانَ الْحِکْمَةَ" منظور از حکمت فهم و عقل است.
و در مجمع البیان گفته: نافع از ابن عمر روایت کرده که گفت: از رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیدم می فرمود: به حق می گویم که لقمان پیغمبر نبود، ولیکن بنده ای بود که بسیار فکر می کرد، و یقین خوبی داشت، خدا را دوست می داشت، و خدا هم او را دوست بداشت، و به دادن حکمت به او منت نهاد.
[ویکی الکتاب] معنی لُقْمَانُ: نام یکی ازبندگان شایسته خداوند که یکی از سوره های قرآن به نام اوست وبرخی از سخنان حکیمانه وی در این سوره نقل شده است (از رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم)نقل شده است که:" به حق میگویم که لقمان پیغمبر نبود، و لیکن بندهای بود که بسیار فکر میکرد، و یقین...
ریشه کلمه: 
لقمان (۲ بار)
انسان کامل و معروف که نامش دوبار در قرآن مجید ذکر شده. ظاهراً اعطاء حکمت ملازم با امر به شکر است آیه اوّل صریح است در اینکه به لقمان حکمت داده شده ولی نبوّت او به صراحت از قران استفاده نمی‏شود گرچه در آیه. می‏شود گفت مراد از حکمت نبوّت است. در سوره لقمان از آیه 12تا19 عطا شدن حکمت به او و موعظه او نسبت به فرزندش نقل شده اگر پیامبر هم نباشد مقامی بس شامخ دارد که قرآن مجید وی را تا قیامت زنده نگاه داشته است. در مجمع فرموده: به قولی او مردی حکیم بود نه پیامبر، اکثر مفسران نیز بر آنند، به قولی او پیامبر بود و حکمت را در آیه نبوّت گفته‏اند به قولی او پسر خواهر ایّوب بود و به قولی پسرخاله ایّوب «علیه السلام». از ابن عمر نقل شده گویا از رسول خدا «صلی الله علیه واله» شنیدم می‏فرمود به حق می‏گویم لقمان پیغمبر نبود لیکن مردی بود کثیرالتفکر حسن‏الیقین، خدا را دوست داشت خدا نیز او را دوست داشت و با اعطاء حکمت بر وی منّت گذاشت. روزی وقت ظهر خوابیده بود که از جانب خدا ندائی رسید: ای لقمان آیا میل داری خدا تو را در روی زمین خلیفه کند تا میان مردم به حق داوری کنی؟ در جواب گفت: اگر پروردگارم مرا مخیّر کند عافیت را می‏گزینم نه ابتلاء را و اگر حتمی کند فرمان او را شنوا و مطیعم زیرا می‏دانم که در این صورت یاریم کرده و مصونم خواهد داشت. ملائکه که آنها را نمی‏دید گفتند: چرا ای لقمان؟ گفت: حکومت سخت‏ترین منازل است و ظلم از هر طرف آنرا احاطه کرده اگر حاکم تقوی کرد لایق است که نجات یابد و اگر خطا کرد از راه بهشت خطا کرده، آنکه در دنیا خوار و در آخرت عزیز باشد بهتر از آن است که در دنیا عزیز و در آخرت ذلیل باشد، هر که دنیا را بر آخرت برگزیند دنیا از او فوت می‏شود، به آخرت هم نمی‏رسد، ملائکه از نیکویی منطق وی در عجب شدند، لقمان خوابید و در خواب به وی حکمت عطا شد، بیدار گردید با حکمت سخن می‏گفت و با حکمت خویش داود را مدد می‏کرد، داود به او گفت: خوشا بحالت لقمان حکمت داده شدی و بلوای نبّوت از تو برگردانده شد. (مجمع). در موعظه خویش به فرزندش می‏فرماید: پسر عزیز بخدا شرک میار و چیزی را شریک خدا مکن که شرک ستمی بزرگ است. پسرم اگر عمل انسان هموزن دانه خردلی، در سنگی یا در آسمانها و زمین باشد، خدا آنرا می‏آورد در پیش چشم انسان قرار می‏دهد که خدا دقیق و کاردان است. ای پسر عزیز نماز بپادار به معروف وادار و از منکر بازدار و بر مصائب صبور باش که اینها از کارهای لازم است. مردم را تحقیر مکن و در زمین به تکبّر گام مزن که خداوند خودپسندان و فخرفروشان را دوست نمی‏دارد. در رفتن معتدل باش و صوت خویش را ملایم کن که زشتترین صوتها صوت خران است (سوره لقمان).
[ویکی فقه] لقمان (ابهام زدایی). لقمان ممکن است در معانی ذیل به کار رفته و یا اسم برای شخصیت های ذیل باشد: قرآن• سوره لقمان، سی و یکمین سوره قرآن کریم و از سوره های مکی• سجده لقمان، نام سوره ای در قرآن کریم و نام دیگر سوره سجده• لقمان حکیم، نام حکیم مشهور و نام برده شده در قرآن کریم.