ذَخیرۀ خوارَزمشاهی، اثر جاویدان سید اسماعیل جُرَجانی، یکی از شاه‌کارهای برجستۀ ادبیات پزشکی به زبان فارسی است. این کتاب ارزشمند به درخواست و با تشویق امیرِ دانش‌پرور و فرهیخته‌ای، قُطب‌الدّین مُحمّد خوارَزمشاه، به رشتۀ تَحْریر درآمد. جرجانی با نگاهی نظام‌مند و علمی، اثر خود را در نُه کتاب اصلی تدوین نمود تا دانش پزشکی را به شیوه‌ای منسجم و قابل‌درک ارائه دهد. در ادامۀ کار و برای تکمیل این دانش‌نامۀ عظیم، مؤلف دو کتاب دیگر نیز به اثر اصلی افزود. بدین‌ترتیب، ساختار نهایی ذَخیرۀ خوارَزمشاهی در قالب یازده کتابِ مستقل، اما به هم‌پیوسته، شکل گرفت. این تقسیم‌بندی دقیق، نه‌تنها نشان از وسعت محتوای کتاب دارد، بلکه بیانگر دقّت و انضباط فکری جرجانی در انتقال مفاهیم پیچیدۀ پزشکی است.
ذَخیرۀ خوارَزمشاهی تنها یک کتاب پزشکی نیست، بلکه گنجینۀ عظیمی از دانش و فرهنگ ایرانی‌اسلامی است که قرن‌ها مایۀ مباهات بوده است. این اثر، با نگارشی شیوا و روان به زبان فارسی، نقش بی‌بدیلی در گسترش و توسعۀ علوم پزشکی در سرزمین‌های فارسی‌زبان ایفا کرده و جایگاه خود را به‌عنوان یکی از منابع معتبر و پایه در تاریخ طبّ ایران و جهان تثبیت نموده است.