بیت المقدس

[ویکی فقه] بیت المقدس (بیت المقدس)، نخستین قبله و سومین شهر مقدس مسلمانان (پس از مکه و مدینه)، نیز شهری مقدس برای یهودیان و مسیحیان می باشد.اگرچه بیت المقدس از ابتدا به عنوان مکانی مقدس بود، اما در زمان حضرت داوود و سلیمان (علیهماالسلام) گسترش یافت و از مراکز جمعیتی و تمدنی آن زمان شد که بخش مذهبی آن با مدیریت خاخام های یهود اداره می شد. با گرایش قسطنطین امپراطور روم به مسیحیت، این شهر در اختیار مسیحیان قرار گرفت تا زمانی که مسلمانان در راستای گسترش اسلام برای فتح بیت المقدس به راه افتادند. پس از مدتی درگیری، ساکنان قدس، با شرایطی درخواست صلح دادند که به دنبال آن، عمر برای صلح به این منطقه آمد و با این امتیاز که کنیسه های ایشان را ویران نکند و راهبان را از آن جا بیرون نراند، پیمان آشتی را امضا کرد. مردم بیت المقدس نیز جزیه را پذیرفته و شهر را بر مسلمانان گشودند....
بیت المقدس، از مهم ترین بناهای مذهبی جهان است که برای تمام ادیان ابراهیمی اهمیت فراوان داشته و دارد؛ لذا از قرن ها پیش درگیری های سیاسی و نظامی بسیاری برای در اختیار داشتن آن شکل گرفته است.
بیت المقدس پیش از اسلام
حضرت داوود (علیه السلام) و فرزندش سلیمان (علیه السلام)، حکومت بنی اسرائیل را گسترش داده و طلایی ترین دوران را برای آنان به ارمغان آوردند. وجود قدرت و ثروت فراوان و عواملی دیگر سبب شد که سلیمان، بنای بسیار بزرگی را برای عبادت خداوند بسازد که بعدها به عنوان معبد سلیمان خوانده شد.این معبد بنایی بسیار بزرگ و باشکوه بود که در طول زمان، مورد حمله گروه های مختلف قرار گرفت و حتی گاه کاملاً تخریب شد که معروف ترین آن حمله بخت نصر به بیت المقدس و نابود کردن آن است.
← سخن خداوند متعال
ابوعبیده جراح، فرمانده مسلمانان در شامات بود. با گسترش فتوحات، خلیفه دوم به او نامه ای نوشته و دستور داد برای فتح بیت المقدس، حرکت کند. ابوعبیده، به ساکنان بیت المقدس نامه نوشت و آن ها را میان پذیرش اسلام و یا پرداخت جزیه مخیر کرد که در غیر این صورت، باید آماده نبرد با مسلمانان باشند؛ اما اهل ایلیاء، (ایلیاء نام دیگر شهر بیت المقدس است.) خواسته او را نپذیرفته و ایمان نیاوردند. ابوعبیده به سمت آن ها حرکت کرد و در کنار دیوارهای شهر، نبرد سختی درگرفت که مدت ها ادامه داشت تا این که جنگ جویان ایلیاء به این باور رسیدند که ادامه نبرد به نفعشان نیست. پیکی را با این پیغام پیش ابوعبیده فرستادند که ما می خواهیم صلح کنیم، اما به شما اعتماد نداریم. نامه ای بنویسید تا خلیفه شما حاضر شده و با ما پیمانی بنویسد تا ما بر امان او اطمینان کنیم! به دنبال آن بود که ابوعبیده برای خلیفه نامه ای نوشت و داستان را باز گفت. سرانجام خلیفه دوم برای صلح به شام آمد و آن جا یزید بن ابوسفیان و ابوعبیده و خالد را دید که بر اسب ها سوار بوده و جامه های حریر و زیبا بر تن داشتند. عمر به جانبشان سنگ انداخت و گفت: آیا در چنین لباسی به استقبالم آمده اید؟ از دو سال قبل تاکنون این همه سیر شده اید؟! به خدا سوگند! دویست سال هم بگذرد، شما را دگرگون می کنم! گفتند: این قباست که روی لباس هایمان پوشیده ایم، در زیر آن سلاح به تن داریم. 
[ویکی شیعه] بیت المُقَدَّس (به عربی بَیت المَقْدِس) یا اورشلیم یا قُدس، شهری در فلسطین اشغالی که نخستین قبله و سومین شهر مقدس مسلمانان (پس از مکه و مدینه) و مقدس ترین شهر جهان نزد یهودیان و مسیحیان است. این شهر، از مراکز زیارتی ادیان ابراهیمی است و هر یک از این ادیان، آثار و ساختمان هایی در آن دارند. بیت المقدس هم اکنون در اشغال کامل اسرائیل است و دولت اسرائیل این شهر را پایتخت ابدی خود می خواند؛ اما سازمان ملل و بسیاری از کشورهای جهان، این ادعا را به رسمیت نمی شناسند. بیت المقدس و برخی اماکن موجود در آن بنابر روایات شیعه، فضیلت بسیاری دارند چنان که در روایتی از امام حسن عسکری(ع)، نماز گزاردن در مسجدالاقصی در ردیف نماز گزاردن در مسجدالحرام دانسته شده و یک نماز در آن برابر با هزار نماز در دیگر مساجد است.برخی شیعیان ایرانی در قدیم به ویژه در دوره قاجار و پهلوی، زیارت اماکن مذهبی این شهر را با سفر حج همراه می کرده اند.
قدیمی ترین نامی که بر این شهر اطلاق شده، «أوروشالم»، نزد کنعانی ها به معنای خدای آرامش و صلح، بوده است. در کتیبه های مصری تل العمارنه (کنار نهر نیل در شمال شهر اسیوط)متعلق به قرن نوزدهم و هجدهم پیش از میلاد، از این شهر به نام «روشالیموم» یاد شده است. در تورات واژه اورشلیم که به عبری «یروشالایم» تلفظ می شود، بارها آمده است و از حیث ریشه شناسی، گفته اند که به طور مستقیم از نام کنعانی آن یعنی «اوروشالم» گرفته شده است. در تورات با نامها و مضامین زیر از این شهر یاد شده است: سالیم، شالیم (کتاب مزامیر، مزمور ۷۶:۲)، یبوسی، یبُوس، شهر یهودا، شهر خدا، قریة پادشاه عظیم و شهر مقدس. در آثار راجع به تاریخ نخستین سده های اسلامی، نام این شهر به صورت «ایلیاء مدینة بیت المقدس» آمده است. ایلیاء، اشاره به نام هادریانوس اول، امپراتور روم، است که بر شهر ویران شده اورشلیم، شهری رومی بنا کرد و نام آیلیا کاپیتولینا را بر آن نهاد القدس همان کلمه آرامی قدشه است که در اصطلاح قرته د ـ قدشه، معنای «شهر قدس”، و نه «شهر مقدس”، از آن مستفاد می شده است.
استفاده از کلمه بیت المقدس برای این شهر، در زبان فارسی دری، از قدیم رایج بوده و در بسیاری از متون کهن نظم و نثر فارسی به کار رفته است. برای نمونه:
[ویکی اهل البیت] قدس یا بیت المُقدس یا بیت المَقدِس، شهری باستانی در سرزمین فلسطین، نخستین قبله مسلمانان و از مراکز ادیان الهی و همیشه به عنوان شهری مقدس و مورد احترام، بوده و محل عبادت نام برده شده است!
امروزه مرکز فلسطین است که به عنوان بزرگترین شهر کرانه غربی، از نظر طبیعی در دشت مرتفع منطقه یهودیه (در غرب آسیا و شمال خاورمیانه) و بین دو دریای مدیترانه و بحرالمیت قرار دارد.
از اولین نام های این شهر "یُبوس" است، زیرا عرب های کنعانی قدیمی ترین ساکنان صاحب تمدن این ناحیه بودند و مشهورترین قبیله آنها (یبوسان) بودند که در این منطقه ساکن شده و آنجا را بنا کردند.
دیگر کادش، سالم، سالیم، صهیون (شهر داود)، اوروسالیم، اورشلیم، قدس، القدس، بیت المَقدِس، ایلیا (از آن جهت که مؤسس آن "ایلیا بن ارم بن سام بن نوح" بود!)
این نام، حداقل تا زمان فتح اسلامی توسط مسلمانان بر سر زبانها بود و نام های دیگری هم مثل شهر عدالت، شهر زیبا، شهر امین، شهر مقدس، کوه معبد، شهر خدا و به تنهایی معبد یا شهر هم داشته است.
در متون مذهبی حدود 20 نام مختلف برای آنجا آمده. در قرآن کریم بنام های "القریه"، "الارض المبارکه"، "الزیتون"، "الساهره" گفته شده است.
در روایتی آمده که در شب قدر به فرشتگان امر شد تا به همراه جبرئیل و میکائیل از سدرةالمنتهی در 4 مکان یعنی کعبه، قبر رسول الله، طور سینا و بیت المقدس هبوط کنند.
درباره فضائل این شهر بسیار گفته و نوشته اند. این شهر، محل اولین قبله مسلمانان، دومین مسجد مسلمانان و یکی از چهار قصر بهشتی دنیاست که به فرموده امام علی علیه السلام، مسجدالحرام، مسجد کوفه، مسجدالنبی و بیت المقدس!
[ویکی فقه] بیت المقدس (قرآن). بیت المقدس، قدس است و قدس، منطقه ای است که آثار دینی و مسجدالاقصی و قبر منتسب به عیسی -علیه السلام- در آن قرار گرفته و جنوب آن، محل اقامت ابراهیم، اسحاق و یعقوب -علیهم السلام - بوده است.
بیت المقدس، سرزمینی آباد و پر برکت معرفی شده است:واذ قلنا ادخلوا هـذه القریة فکلوا منها حیث شئتم رغدا... «و (نیز به یادآرید) هنگامی را که گفتیم بدین شهر درآیید و از (نعمتهای) آن هر گونه خواستید فراوان بخورید و سجده کنان از در (بزرگ) درآیید و بگویید (خداوندا) گناهان ما را بریز تا خطاهای شما را ببخشاییم و ( پاداش) نیکوکاران را خواهیم افزود.» مقصود از «هذه القریة»، بیت المقدس است. کلمه «رغدا» به معنای پاک و فراوان است و حال از ضمیر «منها» می باشد و به دلیل «کلوا» به معنای فراوانی نعمتها و خوراکیهای آن است.
← دیدگاه تفسیر نمونه
بیت المقدس، سرزمینی دارای برکات مادی و معنوی بود:سبحـن الذی اسری بعبده لیلا من المسجد الحرام الی المسجد الاقصا الذی بـرکنا حوله... «منزه است آن (خدایی) که بنده اش را شبانگاهی از مسجد الحرام به سوی مسجد الاقصی که پیرامون آن را برکت داده ایم سیر داد تا از نشانه های خود به او بنمایانیم که او همان شنوای بیناست.» 
بنی اسرائیل و بیت المقدس
آزادی بنی اسرائیل عصر موسی- علیه السلام- و بهره مندی از مواهب گسترده بیت المقدس در صورت ورود به آن وعده الهی بود:واذ قلنا ادخلوا هـذه القریة فکلوا منها حیث شئتم رغدا...... «و (نیز به یادآرید) هنگامی را که گفتیم بدین شهر درآیید و از ( نعمت ]) آن هر گونه خواستید فراوان بخورید و سجده کنان از در (بزرگ) درآیید و بگویید (خداوندا) گناهان ما را بریز تا خطاهای شما را ببخشاییم و (پاداش) نیکوکاران را خواهیم افزود.» واذ قیل لهم اسکنوا هـذه القریة وکلوا منها حیث شئتم... «و (یاد کن) هنگامی را که بدیشان گفته شد در این شهر سکونت گزینید و از آن هر جا که خواستید بخورید و بگویید (خداوندا) گناهان ما را فرو ریز و سجده کنان از دروازه (شهر) درآیید تا گناهان شما را بر شما ببخشاییم (و) به زودی بر (اجر) نیکوکاران بیفزاییم.»