کلمه «خانم» در زبان فارسی یک واژه احترام‌آمیز است که برای خطاب قرار دادن یا نام بردن از زنان به‌کار می‌رود. این واژه در کاربردهای مختلف می‌تواند معانی و بارهای معنایی متفاوتی داشته باشد:
عنوان احترام‌آمیز برای زنان: خانم معادل مؤنث واژه «آقا» است و برای احترام به زنان در موقعیت‌های رسمی و غیررسمی به‌کار می‌رود، مانند: خانم دکتر. در این حالت، این واژه پیش از نام یا عنوان خانوادگی فرد می‌آید و نشان‌دهنده ادب، احترام و رسمیت است.
اشاره به بانویی متأهل یا بالغ: گاهی از این واژه برای اشاره به زنان متأهل یا زنان بالغ، بدون ذکر نام یا عنوان خاص، استفاده می‌شود. به‌عنوان مثال: یک خانم پشت خط است.
کاربرد در محیط خانواده: در فرهنگ سنتی، مرد خانواده ممکن است همسر خود را با این لفظ خطاب کند. در این‌جا این واژه به معنی «بانوی خانه» است و نشان‌دهنده جایگاه محترمانه زن در خانه است.
ریشه واژه‌شناسی: این کلمه از واژه ترکی «خانیم» گرفته شده که خود مؤنثِ «خان» است. «خان» عنوانی بوده برای حکام و بزرگان در اقوام ترک‌زبان، و «خانُم» در اصل به همسر خان یا زن صاحب‌منصب گفته می‌شده‌است.
معادل‌های دیگر در زبان‌های دیگر: این کلمه در انگلیسی معادل Ms ،Mrs ،Lady یا Madam است (بسته به موقعیت و تأهل). در عربی می‌توان معادل‌هایی مانند «سیدة» یا «آنسة» را در نظر گرفت.
