عبارت خون گرم در زبان فارسی دو معنی اصلی دارد که یکی معنای زیستشناسی و دیگری معنای اصطلاحی و فرهنگی است. در ادامه هر دو معنا را به طور کامل توضیح میدهیم:
معنی زیستشناسی
در حوزه زیستشناسی و پزشکی، خون گرم به موجوداتی اطلاق میشود که دمای بدنشان تقریباً ثابت و مستقل از دمای محیط است. این موجودات قادرند با استفاده از مکانیسمهای درونی و تنظیمات پیچیده، دمای بدن خود را در یک محدوده مشخص حفظ کنند تا عملکردهای زیستیشان به شکل بهینه انجام شود. به این ویژگی، «تدریج حرارتی» یا «همدمایی» گفته میشود.
دمای بدن این موجودات معمولاً بین 36 تا 40 درجه سانتیگراد ثابت باقی میماند، حتی اگر دمای محیط تغییر کند. این گروه شامل پستانداران و پرندگان است که سیستمهای پیشرفتهای برای تنظیم حرارت بدن دارند.
از جمله روشهای تنظیم دمای بدن میتوان به تعریق (برای خنک کردن بدن)، لرزش عضلانی (برای تولید گرما)، و تغییر جریان خون در پوست (برای تنظیم دفع حرارت) اشاره کرد. این ویژگی به آنها اجازه میدهد در محیطهای مختلف با دماهای بسیار متفاوت، از مناطق سرد گرفته تا گرم، زندگی کنند و فعالیتهای زیستی خود را حفظ نمایند.
معنی اصطلاحی و فرهنگی
در زبان محاوره و فرهنگ عامه فارسی، خون گرم به ویژگیهای شخصیتی و رفتاری افراد اشاره دارد و به کسی گفته میشود که:
مهربان و دلسوز است: در برخی موارد، خون گرم به معنای داشتن قلبی مهربان، دلسوز و همراه با همدلی زیاد نیز به کار میرود. این کاربرد بیشتر بار مثبت دارد و نشاندهنده روحیهای گرم و صمیمی است که دیگران را به خود جذب میکند.
احساسات و هیجاناتش سریع و شدید است: این افراد واکنشهای عاطفی قوی دارند و به سرعت تحت تأثیر احساسات قرار میگیرند.
روحیهای سرزنده و فعال دارند: چنین افرادی پرانرژی، پرشور و گاهی بیتاب و کمتحمل هستند.
خون گرم. [ گ َ ] ( ص مرکب ) مقابل خونسرد. رجوع به خون سرد شود. || مهربان. رؤوف. باعاطفه. بامهر. مهرورز. ( یادداشت مؤلف ). || انس گیرنده با همه. باهمه جوش. آنکه با همه بجوشد. آنکه زود الفت گیرد.
(گَ ) (ص مر. ) ۱ - جانوری که خونش گرم باشد. ۲ - کنایه از: بامحبت.
۱. (زیست شناسی ) ویژگی هریک از جانورانی که دمای بدنشان نسبت به دمای محیط تقریباً ثابت است، مانند پستانداران و پرندگان.
۲. [عامیانه، مجاز] مهربان و خوش خو.
خون گرم یا درون گرما ( به انگلیسی: Endotherm ) ( از یونانی ἔνδον endon "در درون" و θέρμη thermē "گرما" )، جانداری است که دمای بدن خود را، عمدتاً با استفاده از گرمای آزادشده توسط عملکردهای درونی بدن، به جای تکیه تقریباً صرف به گرمای محیط، در دمای متابولیک مطلوب حفظ می کند. چنین گرمای تولیدشده درونی به طور عمده محصول پدیده سوخت ساز معمول جانور است، اما در شرایط سرمای بیش از حد یا فعالیت کم، یک خون گرم ممکن است سازوکارهای ویژه ای را به کار گیرد که به طور ویژه برای تولید گرما سازگار شده است. به عنوان مثال می توان به فعالیت عضلانی با عملکرد خاص مانند لرز و متابولیسم اکسیداتیو غیرمرتبط، مانند بافت چربی قهوه ای اشاره کرد. تنها پرندگان و پستانداران گروه های جانوری خون گرم جهانی هستند. برخی از تگوهای سیاه و سفید آرژانتینی، کوسه های لمنید، ماهی تن و بیل ماهی ها هم خون گرم هستند.
درون گرمایی در اواخر دوره پرمین، بین ۲۵۲ تا ۲۵۹ میلیون سال پیش آغاز شد.
جانوری که خونش گرم باشد.
کنایه از: بامحبت.
💡 مبادا بدان دیده در آب و شرم که از درد ما نیست پر خون گرم
💡 بیابان همه زیر او بود پاک روان خون گرم از بر تیره خاک
💡 ازان زمان که لب از خون گرم من تر کرد هنوز در جگر تیغ آب می سوزد
💡 از بس که تن ز آتش حسرت گداخته است از دیده خون گرم فشانم به جای اشک
💡 شد خون گرم مرهم کافور زخم ما در شور عشق پنبه نمکدان داغ بود
💡 روستایی خوش آب و هوا و بسیار زیبا با مردمی خون گرم و مهمان نواز، این روستا با داشتن آب بسیار زیاد و چشمههای گوناگون آب چند روستا روستا را تأمین میکند.