کژدم

کژدم در اولین و شناخته‌شده‌ترین معنی آن به عقرب اشاره دارد که یک موجود خزنده و خطرناک است و در مناطق گرم و خشک زندگی می‌کند. این موجود به خاطر نیش سمی‌اش معروف است و در بسیاری از فرهنگ‌ها به عنوان نمادی از خطر و تهدید به شمار می‌آید.

کژدم هشتمین برج فلکی از دایرةالبروج یا زویاک است که به عنوان نمادی از شدت احساسات و قدرت اراده شناخته می‌شود و افرادی که در زمان این برج متولد می‌شوند، به ویژگی‌های خاصی چون رازآلود بودن و توانایی در مواجهه با چالش‌ها معروف هستند.

این برج به عنوان یکی از برج‌های مهم زودیاک، تأثیر زیادی بر شخصیت و رفتار افراد دارد و به همین دلیل، در نجوم و طالع‌بینی به آن توجه ویژه‌ای می‌شود. به طور کلی، واژه کژدم نه تنها به موجودی خطرناک اشاره دارد، بلکه در دنیای نجوم نیز به عنوان نمادی از ویژگی‌های خاص شخصیت‌ها مطرح می‌شود.

تصویر معنی کژدم

لغت نامه دهخدا

کژدم. [ ک َ دُ ] ( اِ مرکب ) جانوری است گزنده و آن را به تازی عقرب خوانند و به کاف فارسی ( گژدم ) چنانکه گمان برند خطاست و به زاء عربی نیز درست است و عقرب را کژدم بدین سبب گویند که دمش کج می باشد. ( آنندراج ). جانوری است گزنده و آن را به عربی عقرب گویند. ( برهان ). حیوانی زهردار که در ممالک حاره زندگی می کند و سقرینوس نیز گویند و به تازی عقرب خوانند. ( ناظم الاطباء ). گژدم. ( حاشیه برهان چ معین ). عقرب. درازدم. سقرینوس. جانوری است از شاخه بندپایان از رده عنکبوتیان و از دسته شکم بندداران که دارای شکمی بندبند هستند. بدن این جانور دارای سه قطعه مشخص است:
الف - سرسینه که پهن است و بالغ بر یک چهارم تنه حیوان میشود و در سطح پشتی آن سه تا زوج چشمهای عدسی وجود دارد. یک زوج از چشمها از بقیه چشمهابزرگتر و در وسط سینه قرار دارد. در سطح شکمی سرسینه شش زوج زایده دیده می شود که اولین زوج این زایده هاکوچکتر از همه سر و طرفین سوراخ دهان قرار دارند و جزو زواید آرواره ای محسوبند و مانند گیره های زهرآلودجلو دهان عنکبوتها می باشند و حیوان به کمک آنها طعمه خود را بی حس کرده میخورد. دومین زوج زایده ها به دو انبرک قوی برای گرفتن طعمه ختم میشود و شبیه انبرک های خرچنگ میباشد بقیه زائده ها پاهای حرکتی حیوان را تشکیل میدهند.
ب - شکم که پهنایش بهمان پهنای سرسینه است و از هفت قطعه درست شده است. بر روی سطح شکمی قطعه دوم اعضای مخصوصی به اسم شانه که ساختمان خاصی دارند وجود دارند و تصورمیشود که در موقع جفت گیری عملی انجام میدهند. بر روی هریک از چهار قطعه آخر شکم یک زوج منفذ تنفسی دیده میشود.
ج - دم یا دنباله شکمی که شکل ظاهرش مانند دم است ولی در حقیقت دنباله شکم می باشد و از قسمتهای دیگر شکم باریکتر است. سم عقرب در ممالک معتدل، حیوانات کوچک ( از قبیل حشرات و عنکبوتها که غذای عقربند ) را بسهولت میکشد ولی برای انسان چندان خطرناک نیست. عقربهای بزرگ مانند عقرب کاشان که سیاه رنگند هرچند نیش آنها کشنده نیست اما دردهای شدیدی تولید میکنند ولی عقربهای نواحی استوایی که ممکنست بین 15 تا 20 سانتیمتر طول پیدا کنند نیششان خطرناک و کشنده است. ( فرهنگ فارسی معین ):
می زده را هم بمی دارو و مرهم بود
راحت کژدم زده کشته کژدم بود.منوچهری.زانکه زلفش کژدمست و هرکرا کژدم گزید
مرهم آن زخم را کژدم نهد کژدم فسای.

فرهنگ معین

( ~. دُ ) (اِ. ) عقرب.

فرهنگ عمید

= عقرب

فرهنگ فارسی

برج هشتم از دوازده برج فلک.
( اسم ) ۱ - جانوری است از شاخ. بند پاییان از رد. عنکبوتیان و از دست. شکم بند داران که دارا ی شکمی بند بند هستند. بدن این جانور دارا ی سه قطع. مشخص است: الف سر سینه که پهن است و بالغ بر ۱/۴ تن. حیوان را شامل میشود و در سطح پشتی آن ۳ تا ۶ زوج چشمها ی عدسی وجود دارد. یک زوج از چشمها از بقی. چشمها بزرگتر و در وسط سر سینه قرار دارند. در سطح شکمی سر سینه ۶ زوج زایده دیده میشود که اولین زوج این زایده ها کوچکتر از همه و در جلو سر و طرفین سوراخ دهان قرار دارند و جزو زواید آرواره یی محسوبند و مانند گیره های زهر آلود جلو دهان عنکبوتها میباشند و حیوان بکمک آنها طعم. خود را بی حس کرده و میخورد. دومین زوج زایده ها بدو انبرک قوی برای گرفتن طعمه ختم میشوند و شبیه انبرک های خرچنگ میباشند. بقی. زایده ها پا های حرکتی حیوان را تشکیل میدهند. ب - شکم که پهنایش بهمان پهنا ی سرسینه است و از ۷ قطعه درست شده است بر روی سطح شکمی قطع. دوم اعضای مخصوصی باسم شانه که ساختمان خاصی دارند وجود دارند و تصور میشود که در موقع جفتگیری عملی انجام میدهند. بر روی هر یک از ۴ قطع. آخر شکم یک زوج منفذ تنفسی دیده میشود. ج - دم یا دنبال. شکمی که شکل ظاهر ش مانند دم است ولی در حقیقت دنبال. شکم میباشد و از قسمتها ی دیگر شکم باریکتر است. سم عقرب در ممالک معتدل حیوانات کوچک ( از قبیل حشرات و عنکبوتها که غذای عقربند ) را بسهولت میکشد ولی برای انسان چندان خطرناک نیست. عقربها ی بزرگ مانند عقرب کاشان که سیاه رنگند هر چند نیش آنها کشنده نیست درد های شدید ی تولید میکنند ولی عقربها ی نواحی استوا یی که ممکنست بین ۱۵ تا ۲٠ سانتیمتر نز طول پیدا کنند نیششان خطرناک و کشنده است عقرب دراز دم سقرنیوس: ( کژ دم که درد و رنج دهد مر ترا ز تو روزی همان همی بخورد بزر کژ دمی ). ( ناصرخسرو ) یا کژ دم بحری. نوعی خرچنگ دراز دریایی عروس دریایی عقرب البحر. یا کژ دم جراره. عقرب جراره: ( مگر ز مار سیه داشتی بشب بالین مگر ز کژدم جراره داشتی بستر ). ( فرخی ) ۲ - ( اسم ) برج هشتم برج عقرب. یا کژ دم گردون. برج عقرب. یا کژ دم نیلوفری. برج عقرب. ۳ - شریر بدطینت بدخوی.

دانشنامه عمومی

کژدُم ها یا عَقرَب ها، گروه بزرگی از بندپایان متعلق به ردهٔ عنکبوتیان هستند که دارای ۸ پا و نیشی با زهر کشنده می باشند. نیش عقرب در نوک دم آن قرار دارد. عقرب ها جانورانی شکارگر هستند و شب ها به آرامی به فعالیت های زیستی خود می پردازند و بیشتر در آب و هوایی گرم فعال هستند.
تاریخچه تکامل عقرب ها به ۴۳۵ میلیون سال قبل بازمی گردد. آنها عمدتاً در بیابان ها زندگی می کنند اما با طیف وسیعی از شرایط محیطی سازگار شده اند و در تمام قاره ها به جز قطب جنوب یافت می شوند. بیش از ۲۵۰۰ گونه توصیف شده با ۲۲ خانواده ( زنده ) موجود تا به امروز شناخته شده است. طبقه بندی آنها در حال تجدید نظر است تا مطالعات ژنومی قرن ۲۱ را در نظر بگیرد.
این جانوران چنگال های خارداری دارند که در واقع قسمتی از دهان آن ها محسوب می شوند. آن ها قادرند که مادهٔ سمی خطرناکی از قسمت عقب بدنشان به طرف مهاجمان بپاشند. این جانور بیشتر در شب شکار می کند و پاهای بلند جلویی خود را برای پیدا کردن غذا به کار برده و پس از یافتن غذا آن را با چنگال هایش می گیرد. کژدم ها اغلب در طول روز در زیر سنگ ها یا در حفره های به نسبت خنک زیر زمین پنهان می گردند.
کژدم ها رنگ های مختلفی مثل زرد مایل به قهوه ای، قهوه ای، خاکستری و سیاه دارند و اندازه آن ها بین ۵٫۱ تا ۱۸ سانتی متر مختلف است ولی به واسطه شکل بدنی خود که حالتی تخت و صاف دارد، می توانند از شکاف هایی به عرض ۳ میلی متر نیز عبور کنند و خود را وارد خانه انسان ها سازند.
کژدم ها در محیط خارج از خانه در شکاف و درز بین سنگ ها، زیر پوست درختان، بین هیزم ها و مانند آن یافت می شوند و در محیط خانه در حمام، دستشویی، آشپزخانه و محیط های مرطوب دیده می شوند. این جانوران در طول روز در گوشه ای بی حرکت و پنهانند و در طی شب فعالیت خود را آغاز می کنند و به دنبال شکار خود می روند و سم خود را از طریق نیش که در انتهای دم آن ها وجود دارد به شکار خود تزریق می کنند.
کژدم ها اغلب حشرات موذی را به دام می اندازند و از این نظر اهمیت دارند. آن ها اغلب سوسک های سیاه و اگر بتوانند، قورباغه ها را نیز شکار می کنند. آن ها پس از شکار، طعمه را ابتدا نیش می زنند. سپس با حرکات انبرک یا به عبارتی آرواره های خود شروع به خرد کردن بدن طعمه می کنند و در این موقع بر اثر ترشح آنزیمی آن را به صورت مایع درمی آورند. در ناحیه دهان پرزهایی دارند که به صورت فیلتر عمل می کنند و از ورود ذرات غذایی کوچک به مری جلوگیری می کنند؛ زیرا مواد غذایی فقط باید به صورت مایع وارد شوند؛ بنابراین، مواد سفت را به صورت تفاله های گلوله شده به دور می اندازند. به همین دلیل است که عمل خوردن غذا در عقرب ها به طول می انجامد و گاهی تا ۲۴ ساعت طول می کشد. همچنین، عقرب ها به آب نیاز دارند و عقرب های نواحی مرطوب معمولاً آب را به صورت جداگانه می نوشند و عقرب های نواحی خشک نیز آب مورد نیاز را از بدن طعمه فراهم می کنند. عقرب ها پس از غذا خوردن، ساعت ها به تمیز کردن خود می پردازند و به وسیله مایعی که از دهان ترشح می کنند، به تمیز کردن پاها و انبرک ها ( کلیسرهای ) خود می پردازند. عقرب ها در گرسنگی و تشنگی مقاومت زیادی دارند؛ به طوری که می توانند ماه ها بدون آب و غذا زنده بمانند.
کژدم (صورت فلکی). صورت فلکی کژدم یا عقرب از صورت های فلکی منطقةالبروجی است که در نیمکره جنوبی آسمان واقع شده است. این صورت فلکی یکی از ۴۸ صورت فلکی است که توسط بطلمیوس، منجم یونان باستان کشف شد. نماد باستانی این صورت فلکی ♏︎ است. صورت فلکی عقرب، صورت فلکی ای باستانی است که قدمت آن بیشتر از یونان باستان است. این صورت فلکی در بین صورت های فلکی ترازو در غرب و قوس ( کمان ) در شرق قرار گرفته است. صورت فلکی بزرگ عقرب در نیمکره جنوبی آسمان نزدیک مرکز کهکشان راه شیری قرار گرفته است.
صورت فلکی عقرب شامل چندین ستاره پرنور می شود. ازجمله:
• ستارهٔ قلب عقرب ( به انگلیسی: Antares یا Alpha Scorpii ) - آلفای عقرب: درخشان ترین ستارهٔ صورت فلکی عقرب، ستارهٔ قلب عقرب می باشد که معنای انگلیسی آن "رقیب مریخ ( از نظر سرخ رنگی ) " است. به دلیل سرخ رنگ بودن متمایز این ستاره این نام را روی آن گذاشته اند. این ستاره یک ابرغول بوده و حدود ۶۰۰ برابر قطر خورشید قطر دارد با طیف M1 Ib و قدر ۱٫۰ می درخشد قلب العقرب یک ستارهٔ همدم آبی رنگ از قدر پنجم دارد که طیف آن B۳ و فاصله اش با خورشید ۶۰۰ سال نوری است.
• ستاره بتای عقرب ( به انگلیسی: Graffias یا Acrab ): یک ستارهٔ سه تایی است.
• ستاره دلتای عقرب ( به انگلیسی: δ Sco یا Dschubba ) به معنای پیشانی
• ستاره سرگس ( به انگلیسی: Sargas یا θ Sco ) - تتای عقرب
• ستاره نو عقرب ( به انگلیسی: ν Sco یا Jabbah )
• ستاره کسی عقرب ( به انگلیسی: ξ Sco )
• ستاره پی عقرب ( به انگلیسی: π Sco یا Fang )
• ستاره سیگما عقرب ( به انگلیسی: σ Sco یا Alniyat )
• ستاره نیاط ( به انگلیسی: τ Sco یا Paikauhale ) - تاو کژدم
دو ستاره نیش عقرب:
• ستاره شوله ( به انگلیسی: λ Sco یا Shaula ) - لاندا عقرب
• ستاره لسعه ( به انگلیسی: υ Sco یا Lesath ) - اپسیلون عقرب
نام هر دوی این ستارگان به معنای نیش می باشد. به خاطر نزدیکی این دوستاره به یکدیگر گاهی اوقات به شوله و لسعه به عنوان «چشمان گربه» به کار برده می شوند.
الگوی ستارگان درخشان این صورت فلکی مانند یک قلاب ( hook ) است. بیشتر این ستارگان پرجرم، از اعضای تجمع ستاره ای OB ( Stellar association ) هستند: تجمع ستاره ای عقرب - قنطورس ( Scorpius–Centaurus association )
کژدم (فیلم). کژدم ( انگلیسی: Scorpion ) فیلمی در ژانر اکشن، درام، و مهیج است که در سال ۲۰۰۷ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به کلوویس کرنیاک اشاره کرد.

دانشنامه آزاد فارسی

کژدم (صورت فلکی)
رجوع شود به:عقرب (اختر شناسی)

ویکی واژه

عقرب.

جمله سازی با کژدم

چنان مباش‌ که در چشم مردم از حسدت مژه به کژدمی افتد، نگه کند ماری

هزار مردم کژدم فسای دیده استی بیا و کژدم مردم فسای بین اکنون

مردم آزارند همچون افعی و کژدم، زجهل من نیازارم تنی چون افعی و کژدم نیم

سری را از صبر پرسیدند، سخن در آن همی گفت کژدمی بر پای وی افتاد در وقت چند باره بزد، وی ساکن بود گفتند یا شیخ چرا بنراندی گفت از خدای شرم داشتم که اندر صبر سخن گویم و صبر نکنم.

برج عقرب (کژدم، ♏)، هشتمین برج فلکی از دایرةالبروج است.

گزارش محتوای نامناسب