ماننا

ویکی واژه

در آغاز هزاره اول پیش از میلاد، ماننا یکی از کوچکترین تشکیلات دولتی لولوبی و کوتی بود در کرانه جنوبی دریاچه ارومیه و جز ایالت آشوری زاموآ. دوره حساس ماننائیان مصادف است با فرضیه ورود آریاییان به فلات ایران. همچنین ممکن است دوران مذکور با زمان منوچهر و پس از آن در شاهنامه منطبق باشد.
اصطلاح مان از اواسط هزاره اول و پیش از آن اصطلاحی استراتژیک بوده حتی در کتیبه بیستون تکرار شده اما محققان بر سر معنی آن تفاهم ندارند ولی متفق‌القول هستند مان مربوط به خانواده، خانه و امثال آن هست. دوره رونق مان مصادف است با سرازیر شدن اقوام و قبایل صحراگرد از طریق رود ارس به فلات ایران، نقل مکان مزبور شاید تاریخی هزار ساله و یا بیشتر داشته است؛ بدین سبب مهاجران از نظر اقوام ساکن بی‌وطن یعنی مانْنا لقب گرفتند. مان احتمالا خانه و نا به معنی نه یا منفی است، پس مانْنا به معنی بی‌خانه یا همان چادرنشین است و این اصطلاح حداقل سه گروه قبیله‌ای کیمری، اسکیت و سکا در بر می‌گرفت.

جمله سازی با ماننا

و عن علی ابن ابی طالب قال: شکوت الی رسول اللَّه (ص) حسد الناس لی، فقال اما ترضی ان تکون رابع اربعة اول من یدخل الجنة انا و انت و الحسن و الحسین (ع) و ازواجنا عن ایماننا و شمائلنا و ذریتنا خلف ازواجنا و شیعتنا من ورائنا.
ولی در اینکه پادشاهی اسکیت‌ها را باید در مجاورت ماد و بخصوص ماننا جست شکّی نیست. مدارکی در دست است که در پایان قرن ششم و آغاز قرن پنجم پ.م. یعنی زمان هخامنشیان اراضی مسکون توسط اسکیت‌ها جزو ساتراپی ماد بوده‌است.
مانناییان همسایهٔ شمالی گوتیان و همسایهٔ جنوب و جنوب شرقی اورارتو‌ها و همسایهٔ شرقی میتانی‌ها بودند. قومی ساکن در آذربایجان غربی و سواحل جنوبی دریاچه ارومیه. این قوم سرانجام مقهور اورارتو‌ها و سپس آشور‌یان گردید. تمدن حسنلو متعلق به این قوم است.
تا کنون بیش از ۲۵۰ محدوده تاریخی توسط کارشناسان میراث فرهنگی شهرستان کشف و شناسایی و در لیست آثار ملی ایران ثبت گردیده است که این امر حاکی از تاریخی بودن منطقه و شکل‌گیری و وجود تمدن‌های نیرومند و درخشان قبل از اسلام مانند تمدن ماننا، پارسوا، اورارتو، مادها، زاموا و تمدن اسلامی می‌باشد.
در نزدیک سال ۶۷۶ پیش از میلاد سکاها به رهبری ایشپاکای برای جنگ با آشور با ماننا هم‌پیمان شدند. این رویداد آشور را نگران ساخت و حتی ایشان در پی دادن شاهدختی آشوری به همسری پادشاه سکایان افتادند تا بلکه با این زناشویی سیاسی خطر را دور کنند.