معنای ساده و لغوی
«پیشمرگ» به کسی گفته میشود که قبل از دیگری میمیرد. در این معنا، پیشمرگ فردی است که عمرش کوتاهتر است یا بهطور طبیعی یا تصادفی از کسی دیگر زودتر از دنیا میرود. این کاربرد بیشتر در متون ادبی و مذهبی برای بیان فقدان و مرگ پیش از موعد دیده میشود.
معنای تاریخی و فرهنگی
در گذشته، اصطلاح «پیشمرگ» به کسی گفته میشد که پیش از شاه، امیر یا فرد صاحب مقام از غذا یا نوشیدنی او میخورد تا در صورت وجود سم، خود بمیرد و صاحب مقام آسیبی نبیند. این فرد نقش بلاگردان یا محافظ جان دیگران را ایفا میکرد و جان خود را در خطر میانداخت تا کسی مهم در امان بماند. چنین رفتاری در دربارها و خاندانهای سلطنتی، کاربرد عملی و حفاظتی داشت.
معنای مجازی
بهصورت مجازی، این اصطلاح میتواند به کسی گفته شود که برای دیگری فداکاری میکند یا قربانی میشود؛ یعنی فردی که جان یا آسایش خود را برای نجات یا محافظت دیگری به خطر میاندازد. در این معنا، پیشمرگ به نوعی قربانی یا فدایی هم تعبیر میشود و در ادبیات، داستانها و سخنان اخلاقی به کار میرود.
