مذهبی، واژه‌ای که به ریشه‌های عمیق اعتقادی و پایبندی به اصول دینی اشاره دارد، در لغت‌نامه دهخدا این‌گونه توصیف شده است: نسبی، متدین، متشرع، مؤمن به مذهب، معتقد به شریعت و مذهبی که دارد، پایبند دستورها و آداب مذهب، متعصب در مذهب و عقیدت خویش. این توصیفات، تصویری جامع از فردی را ترسیم می‌کنند که نه تنها به باورهای دینی خود ایمان دارد، بلکه در عمل نیز به اجرای دستورها و آداب آن پایبند است و این تعهد، گاه تا مرحله تعصب در عقاید خویش نیز پیش می‌رود.
در گستره معنایی، مذهبی بودن فراتر از صرف اعتقاد قلبی است؛ بلکه تجلی آن در رفتار، گفتار و سبک زندگی فرد بروز می‌یابد. پایبندی به شعائر دینی، رعایت احکام شرعی، و تلاش برای نزدیک شدن به خداوند از طریق عبادت و نیایش، همگی از مولفه‌هایی هستند که فرد را در زمره مذهبیون قرار می‌دهند. این ویژگی‌ها، ریشه در تربیت، محیط اجتماعی و درک فرد از جهان پیرامون خود دارد و به او هویتی مشخص می‌بخشد.
در نهایت، این مفهوم را می‌توان به دو جنبه تقسیم کرد: جنبه فردی که به باورها و اعمال شخصی مربوط می‌شود، و جنبه اجتماعی که نمود آن در تعاملات فرد با جامعه و پایبندی به ارزش‌های مشترک دینی در آن جامعه نمایان می‌گردد. هرچند تعصب در عقاید می‌تواند پیامدهای مثبتی چون استحکام در باورها داشته باشد، اما افراط در آن نیز می‌تواند به انزوا و عدم پذیرش دیدگاه‌های دیگر منجر شود. بنابراین، درک جامع از این واژه مستلزم توجه به هر دو جنبه فردی و اجتماعی، و تعادل میان تعهد دینی و رواداری است.
