مدفوع

مدفوع باقی‌مانده غذایی حیوانات است که به صورت ماده‌ای خمیری و نیمه‌جامد از سیستم گوارشی آنها خارج شده و از طریق مقعد دفع می‌شود. انواع نام‌های آن در جانوران بسته به شرایط و نوع حیوان متفاوت است. در زبان محاوره‌ای، واژه‌های گوه، گُه، گی، عَن و پی‌پی برای اشاره به این مفهوم در انسان استفاده می‌شوند. اما این مفهوم در حیوانات بسته به گروه آن‌ها نام‌های خاصی دارد. به عنوان مثال، برای چهارپایان را پِهِن و سِرگین، گاوسانان را تاپاله و  پرندگان را فَضلِه می‌نامند. همچنین، برخی از حیوانات نام‌های ویژه‌ای برای مدفوع خود دارند؛ مانند پِشگِل که مختص گوسفندهاست، پیخال که تنها برای مرغ‌ها به کار می‌رود و عنبرنسارا که برای الاغ ماده اشاره دارد. در اصطلاحات عامیانه کمتر رایج، واژه‌های سُندِه به معنای سنگین و کِکِه نیز برای اشاره به این مفهوم در انسان به کار می‌روند. در فقه اسلامی، واژه غایط نیز برای توصیف نجاست استفاده می‌شود. با اینکه به‌عنوان یکی از بی‌استفاده‌ترین مواد بدن موجودات شناخته می‌شود، اما این ماده در نقش کود و سوخت به کار می‌رود. پهن گاو و گوسفند به‌عنوان کود حیوانی حتی در شهرها برای کاشت چمن در پارک‌ها و حاشیه بزرگراه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در برخی کشورها، از نجاست انسانی نیز به‌عنوان کود در مزارع کشاورزی بهره‌برداری می‌شود. همچنین، در کشورهایی که با مشکل تأمین سوخت مواجه هستند، استفاده از این مفهوم به‌عنوان سوخت بسیار رایج است. به‌عنوان مثال، مدفوع گوسفند به‌طور مستقیم برای گرم کردن تنورهای نانوایی به کار می‌رود. روستاییان ابتدا مدفوع گاو را به شکل قطعات دایره‌ای به نام کَتَم درمی‌آورند و پس از خشک کردن آن‌ها در آفتاب، از این قطعات برای گرم کردن اجاق‌های پخت‌وپز استفاده می‌کنند.