عیوق

عیوق. [ ع َی ْ یو ] ( اِخ ) ستاره ای است خرد روشن سرخ رنگ، بطرف راست کهکشان که پیرو ثریا باشد. اصل آن بر وزن فیعول است و چون یاء ساکن و واو بدنبال هم آمده اند، به یاء مشدد تبدیل شده اند. ( از منتهی الارب ). آن را عیوق از آن گویند که او گویا نگهبان ثریا است، مشتق از عوق بمعنی بازداشتن و نگهبان و بازدارنده از امور مکروه. ( آنندراج ) ( غیاث اللغات ). ستاره ای است برکرانه مجره دست راست. ( دهار ). ستاره ای است سرخ و روشن در طرف راست مجرة بدنبال ثریا، و پیش از ثریا قرار نگیرد. ( از اقرب الموارد ). کوکبی است از قدر اول در صورت مُمسک الاعنة. ( از جهان دانش ). عیوق در طرف راست مجرة است و در پی آن سه ستاره واضح و روشن است بنام اقلام. ( از صبح الاعشی ج 2 ص 164 ). ستاره ای است از قدر اول بر دوش چپ ممسک الاعنة، و نور آن را صدبرابر خورشید تخمین کنند و آن به یازده سال به ما رسد. و عرب آن را به دوری مثل زند و گوید: «أبعد من العیوق ». وفارسی این سه ستاره به قدیم نزد عوام ایرانی «دیگ پایه » بوده است. ( یادداشت های مرحوم دهخدا )

عَیّوق (Capella)
درخشان ترین ستارۀ صورت فلکی ارابه ران، و ششمین ستارۀ درخشان در آسمان شب. عیوق ستارۀ دوتاییِ مرئی، و دوتاییِ طیفی است که یک جفت غول زرد را در فاصلۀ ۴۲ سال نوری از خورشید شامل می شود. این دو ستاره هر ۱۰۴ روز یک بار به دور یکدیگر در گردش اند. نام دیگر این ستاره «بُزبان» است؛ سه ستارۀ نزدیک به هم اپسیلون، اِتا و زِتا ارابه ران، بُزغاله های آن شمرده می شوند.