لغت نامه دهخدا
رجع. [ رَ ] ( ع مص ) بازگشتن. برگشتن. ( منتهی الارب ). برگردیدن از چیزی. ( از ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ). ( به الی و عن متعدی شود ) بازگشتن از سفر و از کار خود. ( ناظم الاطباء ). واگردیدن. ( مصادراللغة زوزنی ) ( دهار ):
پرزنان ایمن ز رجع سرنگون
در هوا کانّا الیه راجعون.مولوی.|| بازگردانیدن. ( دهار ) ( ترجمان ترتیب عادل ص 51 ). بازگردانیدن کسی را. ( ناظم الاطباء ). بازگردانیدن چیزی را، لازم و متعدی است. ( از اقرب الموارد ). || بازگردانیدن بسوی چیزی: رجع الی الشی ٔ. ( از اقرب الموارد ) ( از ناظم الاطباء ). || جواب بازفرستادن. ( دهار ). || ملامت کردن یکدیگر را، قوله تعالی: یرجع بعضهم الی بعض القول ( قرآن 31/34 )؛ ای یتلاومون. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). || گوارد شدن خورش ستور. ( از اقرب الموارد )( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). || فایده دادن سخن کسی بر کسی: رجع کلامی فیه. ( از ناظم الاطباء ) ( از منتهی الارب ). سودمند شدن سخن کسی بر کسی: رجع کلامی فیه، و از آن است: «ما هو الا سمع لیس تحته رجع». ( از اقرب الموارد ). || برگشتن: رجع الکلب فی قیئه؛ برگشت آن سگ و خورد قی کرده خود را. ( ناظم الاطباء ). و از آن است: رجع فی هبته؛ اذا اعادها الی ملکه، و کذلک: رجعت المراءة الی اهلها بموت زوجها اوبطلاق. ( ناظم الاطباء ). || به حال خود بازگشتن، گویند: الشیخ یمرض یومین فلایرجع شهراً؛ پیر دو روز بیمار میشود و تا یک ماه جسم و طاقت او به حال خود نیاید. ( ناظم الاطباء ). || گام زدن ستورو یا رد کردن دو دست خود را در سیر. || فروختن ناقه و ببهای آن ناقه دیگری خریدن مثل آن. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). || رجعِ خالکوب بدن کسی را؛ خالکوبی کردن آنرا. ( از اقرب الموارد ).
رجع. [ رَ ] ( ع اِ ) باران وآب کبیر. ج، رجعان. ( مهذب الاسماء ). باران که بعدِ باران آید. ( ناظم الاطباء ) ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). باران که پس از باران آید، و فی القرآن: «و السماء ذات الرجع». ( قرآن 11/86 ). ( از اقرب الموارد ). باران. ( ترجمان ترتیب عادل ص 51 ). || منفعت، قوله تعالی: و السماء ذات الرجع. ج، رُجْعان. ( ناظم الاطباء ) ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). نفع. ( از اقرب الموارد ). || روییدگی ایام بهار. ( ناظم الاطباء ) ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). گیاه ایام بهار. || غدیر. ج، رِجاع، رُجْعان، رِجْعان. ( از اقرب الموارد ). ایستادنگاه آب و پارگین. زمینی که در آن سیل دراز کشد و درگذرد. ( ناظم الاطباء ) ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). زمینی که در آن سیل امتداد یابد. ( از اقرب الموارد ). || آب و سرگین سگ و جز آن. || غائط. ( ناظم الاطباء ) ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). سرگین.( از اقرب الموارد ). || طاعون. || بالای پشته. ج، رُجْعان. ( ناظم الاطباء ) ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). بالای تپه. ( از اقرب الموارد ). || ماده شتری که از سفری بازگردد بسفری: ناقة رجع سفر. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). || رجع کتف؛ اسفل آن. و آنرا مرجع کتف نیز گویند. ( یادداشت مرحوم دهخدا ). زیر شانه. ( از اقرب الموارد ). || خط زن واشمه. || جواب کتاب و نامه. ( از ناظم الاطباء ) ( از منتهی الارب ) ( از آنندراج ). پاسخ نامه. ( از اقرب الموارد ).
