آتا

اِتا، که مخفف عبارت ائوسکادی تا آسکاتاسونا به معنای ملت و آزادی باسک است، یک سازمان غیرقانونی متشکل از مبارزان جدایی‌طلب باسک است که در سال 1959 با هدف استقلال منطقه باسک از اسپانیا تأسیس شد. راهبرد اصلی این سازمان توسل به خشونت بوده و بین سال‌های 1968 تا 2000، مسئولیت قتل بیش از 800 نفر به این گروه نسبت داده شده است. گروه اِتا با حزب سیاسی هِرّی باتاسونا ارتباطاتی دارد و سازمان ایپارِتاراک مشابه فرانسوی آن است. مردم باسک برای حفظ فرهنگ متمایز خود، به ویژه زبان منحصربه‌فردشان موسوم به ائوسکرا، خواهان خودمختاری هستند. در جریان جنگ داخلی اسپانیا، بین سال‌های 1936 تا 1937، جمهوری مستقلی به نام ائوسکادی برای مدت کوتاهی وجود داشت. اما به دلیل حمایت ائوسکادی از دولت جمهوری‌خواه اسپانیا در جنگ، بمب‌افکن‌های آلمان و ایتالیا، که از ژنرال فرانکو پشتیبانی می‌کردند، پایتخت آن، گِرنیکا را عملاً ویران کردند. از زمان آغاز خشونت‌ها در سال 1968، هزاران نفر از حامیان اِتا کشته یا زندانی شده‌اند. در این مدت، تنها دو بار آتش‌بس اعلام شده است: یک بار در سال 1989 که رسمی نبود و بار دیگر در سال 1998. پس از بی‌نتیجه ماندن مذاکرات میان اِتا و دولت اسپانیا در ماه مه 1999 در زوریخ سوئیس، آتش‌بس در ماه نوامبر پایان یافت و در ژانویه سال 2000 خشونت‌ها دوباره از سر گرفته شد.