لطفعلی بیگ، فرزند آقاخان بیگدلی شاملو، با تخلص آذر، شاعر و ادیب قرن دوازدهم هجری بود. او پس از ۱۴ سال اقامت در قم، تحصیلات خود را در آنجا به پایان رساند و به سفرهای متعدد پرداخت. در سال چهلم زندگیاش، یعنی در سال ۱۱۷۴، تذکرهای به نام آتشکده را تألیف کرد. آذر همعصر و همنشین با شاعرانی چون هاتف و مشتاق و دیگر استادانی بود که دوره بازگشت ادبی را آغاز کرده بودند. او مدتی را در خراسان، اصفهان و شیراز گذراند و به عنوان مداح جانشینان نادرشاه فعالیت کرد و سپس به مدح کریمخان زند پرداخت. وی همچنین منظومهای به نام یوسف و زلیخا به تقلید از یوسف و زلیخای جامی سرود و در قصیده، غزل و رباعی به سبک شاعران قدیم فارسی نیز اقتفا کرده است. تذکره آتشکده، که شامل احوال شاعران فارسیگوی تا زمان خود است، بارها به چاپ رسیده است.
آذر
لغت نامه دهخدا
( آذر ) آذر. [ ذَ] ( اِ ) ( از زندی آتارس ) آتش. آدر. نار
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
۲. ماه نهم از سال خورشیدی ایرانی.
۳. [قدیمی] روز نهم از نهمین ماه تقویم اوستایی که ایرانیان قدیم در ماه آذر این روز را به خاطر یکی شدن نام ماه و روز جشن می گرفتند، آذرروز، آذرگان، آذرجشن: ای خردمند سرو تابان ماه / روز آذر می چو آذر خواه (مسعودسعد: ۵۴۶ ).
فرهنگ اسم ها
معنی: آتش، نام نهمین ماه از سال شمسی، نام فرشته نگهبان آتش نزد ایرانیان باستان، نام روز نهم از هر ماه شمسی در ایران قدیم، نار، ماه نهم از سال شمسی، ( در قدیم ) ( گاه شماری ) نام روز نهم از ماه شمسی در ایران قدیم، ( در قدیم ) ( به مجاز ) آتشکده، ( اَعلام ) فرشته نگهبان آتش نزد ایرانیان باستان، نام ماه نهم از سال شمسی، نام فرشته نگهبان آتش
دانشنامه آزاد فارسی
دانشنامه اسلامی
آذر، ایزد نگهبان آتش نزد ایرانیان باستان بود و روز نهم هر ماه شمسی و ماه نهم هر سال شمسی بنام اوست.
معنا
آذر (آدُر، در تلفظ فارسی میانه) به معنی « آتش » است که به عقیده زردشتیان یکی از ایزدان بوده است.
برابری با اعتدال بهاری
در اواخر دوران ساسانی به سبب رعایت نکردن کبیسه ها در زمانی میان ۵۰۷ تا ۵۱۱م، آذرماه با اعتدال بهاری برابر شده بود.
ابوریحان بیرونی، التفهیم، ص۱۸۱، به کوشش جلال همایی، تهران، بابک، ۱۳۶۲ش.
...
[ویکی فقه] أذر. أذر / آزر، نامی منسوب به پدر ابراهیم خلیل الله می یاشد.
در قرآن مجید، نام پدر حضرت ابراهیم علیه السلام فقط یک بار، در آیۀ ۷۴ سورۀ انعام، آمده و در کتابهای آسمانی دیگر و نیز مآخذ تاریخی قدیم نیامده، اما در سفر تکوین تورات، نام پدر حضرت ابراهیم علیه السلام، تارح یا تارخ ذکر شده است.
[ویکی شیعه] آذر (ماه). آذر نهمین ماه از سال خورشیدی (شمسی) است و در تقویم کنونی ایران ۳۰ روز دارد.
[ویکی فقه] أذر / آزر، نامی منسوب به پدر ابراهیم خلیل الله می یاشد.
در قرآن مجید، نام پدر حضرت ابراهیم علیه السلام فقط یک بار، در آیۀ ۷۴ سورۀ انعام،
انعام/سوره۶، آیه۷۴.
بنا برمنابع لغوی اسلامی، آزرغیر عربی، غیر منصرف ونامی اعجمی است که در میان معرّبات قرآن ثبت شده و چون حضرت ابراهیم علیه السلام وپدرانش در بابل اقامت داشته اند، این نام بابلی یا آریایی است.
خزائلی، اعلام قرآن، ج۱، ص۵۸، تهران ۱۳۵۵.
دربارۀ قرائتهای مختلف این نام، طبرسی در تفسیر خود سه نظر ذکر کرده است:۱) آزر اگر اسم عَلم و بدل از ابیه باشد، مجرور خواهد بود، اما به سبب علم بودن وعجمه ممنوع الصرف است و بنابراین، به فتح راء بایدخوانده شود. ۲) اگر آزر منادا باشد با حذف حرف ندا، به ضم راء خوانده می شود. ۳) اگر آزر بتی باشد و مفعول برای فعل محذوف، بر حسب قواعد نحو عرب جایز نیست
شیخ ابوعلی الفضل بن الحسین الطبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، جلدثالث، بیروت ۱۹۸۰.
...
ویکی واژه
از اسامی زنانه ایرانی.
نام ایزدی یا امشاسپندی.
واکنشی شیمیایی که در آن اکسیژن و مواد سوختی دخالت دارند و باعث تولید گرما، نور، شعله و دود میشود.
گول خوردن، اشتباه کردن، خطا رفتن، گول. اصطلاحی بسیار باستانی، که به اشتباهکردن باید تعبیر شود؛ ولی چرا در گاهشماری ایرانیان، ماه آخر پاییز به این عنوان تعبیر شدهاست، ستارهشناسان و منجمان ایران باستان به تجربه دریافته بودند وضعیت آب و هوا بویژه اقلیم ایران در این ماه، قابل پیشبینی نیست، یعنی ممکن است جوّ زمین، رو سردی گراید یا نه ممکن است رو به اعتدال رود. بدین سبب ماهآذر ماهی بوده یا گرم گرم یا سرد سرد.
جملاتی از کلمه آذر
هان بیار از آن آب آذری هی مرا رهان خود ز سرسری
بحکم نیاگان او باز گردم سیاوخش وار اندر آیم بآذر
آب روی حکم کوثر کام او از روی صبر روز و شب ماه ار در بینی آذر میکشد