واژه تعمدا در زبان فارسی، مفهومی بنیادین در تبیین کنش‌های انسانی دارد. این اصطلاح، ناظر بر انجام فعلی است که با آگاهی کامل، اراده راسخ و نیتی معین صورت پذیرفته باشد. در واقع، تعمد نقطه‌ی مقابل سهو و اتفاق است؛ جایی که فاعل، با درک پیامدهای عمل خود و با قصد قبلی، دست به انجام آن می‌زند. این آگاهی و اراده، وجه تمایز بارزی میان کنش‌های از روی تعمد و اعمالی است که ناشی از غفلت، اجبار یا تصادف هستند. در نظام حقوقی و اخلاقی، مفهوم تعمد از اهمیتی ویژه برخوردار است. تعیین اینکه یک عمل، تعمداً انجام شده یا خیر، می‌تواند تأثیر بسزایی بر مسئولیت فرد در قبال آن عمل داشته باشد. برای مثال، در یک جرم، اگر اثبات شود که متهم تعمداً مرتکب آن شده است، مجازات سنگین‌تری نسبت به زمانی که عمل او ناشی از اشتباه یا بی‌احتیاطی بوده، در نظر گرفته می‌شود. به همین ترتیب، در حوزه اخلاق نیز، تعمد در انجام یک فعل نیک یا بد، ارزش یا تقبیح بیشتری را به آن عمل می‌بخشد. بنابراین، واژه تعمداً نه تنها در گفتار روزمره، بلکه در مباحث تخصصی حقوقی، اخلاقی و فلسفی نیز جایگاهی مهم و تعیین‌کننده دارد. این واژه، ما را قادر می‌سازد تا نیات و انگیزه‌های پنهان در پسِ کنش‌های انسانی را بهتر درک کنیم و مسئولیت افراد در قبال اعمال خود را به شکلی عادلانه‌تر مورد سنجش قرار دهیم. درک این مفهوم، برای فهم بهتر روابط اجتماعی و تعاملات انسانی امری ضروری به شمار می‌رود.
تعمدا
لغت نامه دهخدا
فرهنگ معین
فرهنگ فارسی
دیده و دانسته و از روی قصد و بقصد و با اراده
جمله سازی با تعمدا
و قال «کل ذنب عسی اللَّه ان یغفره الا من مات مشرکا، او مؤمن یقتل مؤمنا متعمدا»
گاه برای برخی اقدامات درمانی تعمدا آناستوموز عروقی توسط پزشک ایجاد می‌شود مانند انجام دیالیز.
اصلی فأزوی قبلتی متعمدا لقبلتکم فاشهد صلاتی لتشهدا