خاک و خل

عبارت خاک و خل در زبان فارسی به مفهوم گرد و غبار، ذرات معلق و آلودگی‌های گوناگون به کار می‌رود. این اصطلاح غالباً به مجموعه‌ای از مواد نامطلوب و غیربهداشتی اطلاق می‌شود که در محیط‌های مختلف، اعم از فضاهای باز یا بسته، تجمع یافته و موجب آلودگی و بی‌نظمی می‌گردند. خاک در معنای لغوی، به مواد جامد و عمدتاً معدنی موجود در سطح زمین اشاره دارد. در مقابل، واژه خل به مفهوم آلودگی، کثیفی، آشغال و یا ذرات ریز و معلق در هوا به کار برده می‌شود. ترکیب این دو واژه، یعنی خاک و خل، تصویری از وضعیتی را ترسیم می‌کند که در آن ذرات خاک و انواع آلودگی‌ها با یکدیگر درآمیخته و محیطی آلوده و نامرتب را ایجاد می‌کنند. به عنوان مثال، جمله خانه از خاک و خل پر شده بود به این معناست که فضای داخلی منزل مملو از گرد و غبار، آشغال و سایر آلودگی‌ها بوده است. این عبارت، به طور کلی، برای توصیف شرایطی به کار می‌رود که در آن نظافت و بهداشت محیط به نحو مطلوبی رعایت نشده باشد.

لغت نامه دهخدا

خاک و خل. [ ک ُ خ ُ ] ( ترکیب عطفی، اِ مرکب ) آشغال. گرد وخاک.

فرهنگ معین

(کُ خُ ) (اِمر. ) گرد و خاک انباشته بر کف زمین های خاکی.

فرهنگ فارسی

آشغال گرد و خاک

ویکی واژه

گرد و خاک انباشته بر کف زمین‌های خاکی.

جمله سازی با خاک و خل

نیم جانی ده عوض صدجان بگیر خاک و خل ده لؤلؤ و مرجان بگیر
کاروانی جمله یوسف شد به مصر خاک و خلق مانده چون یعقوب گریان در سراغ گردشان