خارخسک

خارخسک گیاهی علفی و یک‌ساله است که در مناطق مختلف دنیا پراکندگی وسیعی دارد و به راحتی در نواحی گرم و حتی کویرها نیز دیده می‌شود. این گیاه دارای ساقه‌های خوابیده و انشعابات گسترده‌ای می‌باشد که بر سطح خاک قرار دارد و پوشیده از تارهای ظریف ابریشمی است. قسمت‌های مختلف این گیاه شامل میوه، دانه، برگ، ریشه و گاهی تمام اعضای گیاه مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما بیشترین کاربرد مربوط به میوه آن است. میوه‌های خارخسک سبز مایل به زرد، بدون بو و با طعم مشخصی هستند. این میوه‌ها نرم و چهار بخشی هستند و در اواخر تابستان و اوایل پاییز جمع‌آوری می‌شوند. ترکیبات شیمیایی خارخسک شامل رزین، روغن ثابت، آلکالوئید، پلی‌فنل‌ها و مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، گوگرد، ازت و کلر است. همچنین این گیاه دارای پنج نوع ماده گلیکوزیدی است که شامل گلوکز و قندهای رامنوز و آرابینوز می‌شود. در طب سنتی، خارخسک به عنوان مدر، دفع کننده سنگ‌های مجاری ادراری و تقویت کننده قوای جنسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در گذشته از آن برای درمان عفونت و التهاب لثه بهره‌برداری می‌شده است. امروزه فرآورده‌هایی مانند قطره پروستاتان، قطره سنکل و قطره آفرودیت از این گیاه تهیه می‌شوند.

تصویر معنی خارخسک

لغت نامه دهخدا

خارخسک. [ خ َ س َ ] ( اِمرکب ) خاری باشد سه پهلو بهترین آن بستانی بود و آن را مغربیان حمص الامیر خوانند معتدل است و آن را در جای که کک بسیار باشد بیفشانند همه بمیرند. ( آنندراج ) ( برهان قاطع ). نام نباتی است که در خرابه ها و نزدیک آبها می روید شاخه های آن بر روی زمین پهن شود و خار آن چون بر پای پیل رود فریاد برآورد و در دواها بکار برند. ( انجمن آرای ناصری ). گیاهی است که دارای ساقه های دراز و چترهائی کم گل و دانه هائی است که برجستگیهای روی آن بصورت خارهای کوچک و منحنی در آمده و به لباس می چسبد. ( گیاه شناسی حسین گل گلاب ص 236 ). بستیباج. شکوهنج. شکوهج. || تخمی است خاردار که بدواها بکار آید. ( فهرست مخزن الادویه ) ( بحر الجواهر ).رجوع به خسک شود. || خَنجَک و آن خاری باشد سه پهلو از آهن که در روز جنگ برای مجروح شدن دست اسبان در میدان ریزند و چنانکه گفته اند:
خسک در گذرگاه کین ریختند
نقیبان خروشیدن انگیختند.( از آنندراج ).حَسَک.

فرهنگ معین

(خَ سَ )(اِمر. ) ۱ - گیاهی است بیابانی با شاخه هایی که روی زمین می خوابد و خارهای سه پهلو دارد. ۲ - (کن ) شخص مزوّر و مردم آزار.

فرهنگ عمید

گیاهی بیابانی شبیه بوتۀ هندوانه، با خارهای سه پهلو به اندازۀ نخود و شاخه هایی که بر روی زمین می خوابد، سیالخ، سه کوهک، سکوهنچ، شکوهنج، جسمی.

فرهنگ فارسی

گیاهی است بیابانی شبیه بوته هندوانه، شاخه هایش، روی زمین میخوابدوخارهای سه پهلومانندنخوددارد

دانشنامه عمومی

خارخَسَک ( نام علمی: Tribulus terrestris ) نام یک گونه از سرده خارخسک و از تیره قیچیان است.
گیاهی است علفی، یک ساله، دارای ساقه های خوابیده با انشعابات گسترده بر سطح خاک و پوشیده از تار که برگ و ساقه های جوان آن را تارهای ظریف ابریشمی می پوشاند. برگ های آن متقابل غالباً نامساوی و مرکب از برگچه های کوچک و ریزی است که به تعداد ۶–۳ زوج در طرفین دمبرگ اصلی جای دارند. گل ها زرد کوچک و منفرد هستند. میوه آن شیزوکارپ ناشکوفا که در موقع رسیدن قسمت های پنجگانه آن از هم جدا و پراکنده می شوند. هر یک از این قسمت های پنج گانه در سطح بیرونی خاردار است. قسمت های مورد استفاده این گیاه، میوه، دانه، برگ، ریشه و گاهی کلیه اعضای گیاه است ولی بیش از همه میوه آن مورد استفاده قرار می گیرد. رنگ میوه های آن سبز مایل به زرد، بدون بو و با طعم مشخص است. میوه ی خارخسک چهار بخشی و نرم است اما خارهای تیزی دارد. میوه های این گیاه را در اواخر تابستان و اوایل پاییز جمع آوری می کنند. این گیاه پراکندگی وسیعی در نواحی مختلف کره زمین دارد. به طوری که می توان آن را در غالب نواحی دنیا مشاهده کرد. ترکیبات شیمیایی گیاه خارخاسک شامل رزین، تاش، روغن ثابت، آلکالوئید، پلی فنل ها و مواد معدنی شامل کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، گوگرد، ازت و کلر است. پنج نوع ماده گلیکوزیدی نیز دارد که همه آن ها دارای گلوکز است و علاوه بر گلوکز قندهای رامنوز، آرابینوز را هم شامل می شود. خارخاسک به عنوان مدر، دفع کننده سنگ های مجاری ادراری و تقویت کننده قوای جنسی به کار می رود. در طب گذشته برای خارخاسک اثر مدر و دفع کننده سنگ های مجاری ادراری و تقویت کننده قوای جنسی قائل بوده و از آن به عنوان درمان کننده عفونت و التهاب لثه استفاده می شده است. از فرآورده های موجود در بازار می توان قطره پروستاتان، قطره سنکل و قطره آفرودیت را نام برد. خارخسک در آب و هوای گرم و حتی در کویر نیز دیده می شود.
خارخسک (سرده). خارخسک ( نام علمی: Tribulus ) نام یک سرده از تیره قیچیان است.

دانشنامه آزاد فارسی

خارخَسَک
گیاهان متعلق به جنس Tribulus از تیرۀ اسپند۱. این گیاهان یک ساله، دارای انشعابات گسترده بر روی سطح خاک، برگ های مرکب و گل های زرد منفرد کوچک پنج پرند. میوه به شکل مجموعه ای قابه دار (شیزوکارپ) است که هریک از قسمت های پنج گانه آن (مریکارپ) در موقع رسیدن از هم جدا می شوند. هریک از این مریکارپ ها در سطح بیرونی خاردار و یا باله دار است. از این جنس، چهار گونه در بیشتر مناطق ایران می روید.