آیین نامه

آیین‌نامه در اصطلاح، آیین‌نامه به مجموعه‌ای از کتاب‌ها و رسالات به زبان فارسی میانه اطلاق می‌شود که به بررسی آداب و رسوم درباری، آداب جنگ، آیین‌های برگزاری جشن‌های ایرانی مانند نوروز، مهرگان و سده، قواعد و آداب بازی‌ها و سرگرمی‌ها، داستان‌ها، لطیفه‌ها و سخنان حکمت‌آمیز از دوره ساسانیان می‌پردازد. نام این آثار در فارسی میانه ایوین نامگ یا آیین نامگ است. متأسفانه، هیچ یک از نسخه‌های اصلی فارسی میانه این آیین‌نامه‌ها به دست ما نرسیده، اما ترجمه‌های عربی و گاهی فارسی برخی از آن‌ها موجود است. مسعودی در کتاب لتنبیه به آیین‌نامه‌ای به نام «کتاب الرسوم» اشاره می‌کند که بزرگ‌ترین و مشهورترین اثر از این نوع به شمار می‌رود و به نظر می‌رسد ابن مقفع آن را به عربی با عنوان آیین‌نامه فی الائین ترجمه کرده که متأسفانه از بین رفته است. همچنین، یک آیین‌نامه کوتاه به زبان عربی با عنوان آیین لأردشیر که به اردشیر ساسانی نسبت داده می‌شود، در دسترس است.