( آیران ) ایران
۱ - نجد ( فلات ) ایران. نجد وسیعی است در آسیای غربی شامل ایران کنونی افغانستان ترکستان قفقازیه. ۲ - کشور ( مملکت ) ایران. کشوریست که از شمال به بیابان خوارزم ۷ بحر خزر و رود کورا از مشرق به حوزه آمو دریا ( جیحون ) و کوههای غربی دره سند و دامنه های جبال غربی پامیر از مغرب به دامنه های غربی کوههای زاگرس و حوضه اروند رود از جنوب به خلیج فارس و بحر عمان محدود است. کشور های مجاور آن: از سمت شمال روسیه شوروی از مشرق افغانستان و پاکستان و از مغرب ترکیه و عراق عرب ( بین النهرین ) است. مساحت آن ۱۶۵۴٠٠٠ کیلو متر مربع و جمعیت آن طبق سر شماری سال ۱۳۵۵ ه. ش. ۳۳/۵۹۱/۸۷۵ تن بوده است. زمین شناسی: زمینهای کشور ایران که قسمتی از نجد ایران است از لحاظ زمین شناسی به طور کلی به ترتیب زیر است: ۱ - در قسمت مرکز و مشرق و جنوب شرقی زمینهای کویری که بیشتر از ماسه و شن و گاهی تشکیلات کولابی و دریاچه یی دارد و بیشتر از بقایای دریاچه یی عهد سوم است. جنوب ایران بیشتر تشکیلات دوران سوم را دارد و تشکیلات نفتی بیشتر در همین قسمتها است. در شمال شرقی ایران ( اطراف مشهد ) غالبا تشکیلات دوران دوم بانضمام تشکیلات آتشفشانی و نیز قسمتی از تشکیلات دوران سوم دیده می شود. شمال ایران در قسمتهای سواحل بحر خزر بیشتر تشکیلات دوران سوم و در قسمتهای جنوبی تر ( رشته البرز ) تشکیلات دوران دوم و اول بانضمام تشکیلات آتشفشانی مشاهده می گردد. در آذربایجان شمالی غالبا زمینهای دوران دوم و ابتدای دوران سوم و تشکیلات آتشفشانی وجود دارد. در آذر بایجان شرقی اکثر تشکیلات دوران اول و تشکیلات آتشفشانی است. در آذربایجان غربی و سواحل دریاچه رضائیه تشکیلات دوران اول و ابتدای دوران سوم و تشکیلات آتشفشانی محسوس است. در مغرب ایران ( کرمانشاهان و کردستان ) بیشتر تشکیلات مربوط به ابتدای دوران سوم و اواخر دوران دوم است. در جنوب شرقی ایران ( بلوچستان ) بیشتر تشکیلات دوران سوم دیده می شود. جغرافی: ایران کشوریست کوهستانی که بواسطه دره های رودخانه ها ببخش های ذیل تقسیم می شود: ۱ - جبال واقع ما بین دره ارس و دره سفید رود. ۲ - از دره سفید رود تا دره گرگان که در قسمت شمال سلسله جبال البرز سرتاسر ایران را پوشانیده. در قسمت مغرب رشته کوههای پاطاق ( کبیره کوه ) پشت کوه پیش کوه. کوههای مرکزی از سبلان تا بلوچستان. بزرگترین کوههای ایران سلسله جبال البرز است که بلند ترین قله آن دماوند می باشد. ( ۵۶۷۱ متر ). مهمترین رود های ایران ارس تجن اترک کارون کرخه قزل اوزن ( سفید رود ) است. دریاچه های عمده ایران ارومیه ( رضائیه ) ساوه بختکان و نیریز می باشد. پایتخت ایران [ تهران ] است. در سال ۱۳۱۶ ه. ش. ایران را به ده استان و اخیرا آنرابه ۱۴ استان تقسیم کرده اند شهر های مهم ایران عبارتند از: تبریز رشت رضائیه ساری گرگان مشهد اصفهان یزد کاشان اراک همدان شیراز کرمان اهواز سنندج کرمانشاه و غیره. معادن: معادن مهم ایران عبارتست از: نفت - ذخایر نفتی در حدود ۲۱٠٠ میلیون تن بر آورده شده است. مهمترین منطقه های نفتی مسجد سلیمان هفتگل گچساران آغا جاری و شاه آباد ( غرب ) میباشد. نفت قم نیز در حال استخراج است. زغال سنگ - معادن زغال سنگ در نقاط زیر میباشد: زیراب قزوین شمشک سمنان دامغان اصفهان انارک یزد بافق خلخال آستارا مراغه. معادن دیگر عبارتست از: منگنز کرومیت مس سرب نقره روی نیکل کبالت نمک طعام گوگود و غیره. محصولات نباتی ایران عبارتست از: گندم جو برنج ذرت نخود لوبیا ماش عدس توتون پنبه کنف نیشکر و کلیه درختهای میوه دار. صید ماهی صید مروارید صید حیوانات وحشی و طیور تربیت کرم ابریشم زنبور عسل نیز رواج دارد. صنایع ایران: صنایع دستی قدیمی عبارتست از: قالی بافی که در درجه اول اهمیت است و به خارج کشور صادر میشود. گلدوزی قلابدوزی گونی بافی حصیر بافی و غیره. صنایع کار خانه یی عبارتست از: کار خانه های قند سازی ( قریب ۱۲ کار خانه در نقاط مختلف کشور مشغول کار شده است ) کار خانه های سیمان سازی ( که در حضرت عبد العظیم و خراسان و درود و شیراز دایر گردیده ) کار خانه های چرم سازی ( تبزیز و همدان و خراسان ) کار خانه های نساجی ( اصفهان قزوین ) موسسات صابون سازی ( تهران و تبریز ) کار خانه های کبریت سازی ( تبریز زنجان همدان قزوین شاهرود تهران اصفهان شیراز ) و صد ها کار خانه دیگر که در نقاط مختلف کشور مشغول کار می باشند و تا اندازه ای رفع احتیاجات کشور را می نمایند و به تدریج از وارد کردن اجناس خارجی ایران را بی نیاز می سازند. راهها و وسایط نقلیه نیز دارای اهمیت است. راه آهن سرتاسری ایران را آهن تهران به مشهد راه آهن تهران به تبریز تهران به کاشان که مشغول بهره برداریست و راههای دیگری که در دست ساختمان می باشد. جاده های شوسه همه شهر های درجه اول و دوم را بهم مربوط میسازد. راه های کشتی رانی در بحر خزر و بحر عمان است. راههای هوایی میان اغلب کشور های بزرگ جهان و شهر های درجه اول ایران بر قرار است. تاریخ: تاریخ ایران به سه بخش پیش از اسلام پس از ظهور اسلام و عصر انقلاب اسلامی تقسیم می شود.
موقعیت. کشور ایران در آسیای غربی و در شمال خلیج فارس جای دارد. از شمال به ارمنستان، جمهوری آذربایجان، دریای خزر و ترکمنستان؛ از شرق به ترکمنستان، افغانستان، و پاکستان؛ از جنوب به دریای عمان، تنگۀ هرمز، و خلیج فارس؛ و از غرب به عراق و ترکیه محدود می شود. مساحت ایران ۱,۶۴۸,۵۵۴ کیلومتر مربع و شهر تهران پایتخت آن است.سیمای طبیعی. سرزمین ایران که بخش اصلی فلات مرتفع ایران را تشکیل می دهد. از نظر وسعت هفدهمین کشور جهان است و بعد از عربستان سعودی دومین کشور پهناور خاورمیانه به شمار می آید. طول مرزهای آن ۷,۸۲۰ کیلومتر است که ۴,۱۱۰ کیلومتر آن را مرز خشکی و ۴,۶۱۰ کیلومتر را مرز دریایی و رودخانه تشکیل می دهد. ۵۵ درصد از پهنۀ کشور را کوه های بلند فرا گرفته و ۴۵ درصد دیگر را دشت های وسیع، جلگه های پهناور، دریاچه های متعدد، و شوره زار تشکیل داده است. رشته کوه های البرز، با درازای ۹۵۰ کیلومتر و ارتفاع میانگین ۳,۵۰۰ متر، همراه با کوه های شمال خراسان، دیوارۀ شمالی فلات ایران را تشکیل می دهند و بلندترین نقطۀ کشور، با نام آتشفشان خاموش دماوند، با ارتفاع ۵,۶۷۱ متر، و نیز علم کوه، با ارتفاع ۴,۶۵۰ متر، در بخش مرکزی آن جای دارند. گرانکوه زاگرس با درازای ۱,۴۰۰ کیلومتر و ارتفاع متوسط ۳هزار متر و نیز کوه های بشاگرد سراسر نواحی غربی، جنوب غربی، و جنوبی کشور را فراگرفته و قلّه های دنا با ارتفاع ۴,۴۰۹ متر؛ زردکوه، با ارتفاع ۴,۲۲۵ متر؛ و اُشترانکوه، با ارتفاع ۴,۰۵۰ متر، مرتفع ترین نقاط آن محسوب می شوند. رشته کوه های شمالی را کوه های پراکنده و ناپیوستۀ شرقی، که تا نواحی جنوب شرقی کشور امتداد دارند، به دیوارۀ جنوبی فلات ایران پیوند می دهند و آتشفشان تفتان، با ارتفاع ۳,۹۴۱ متر، بلندترین قلۀ آن ها به شمار می آید. درونبوم کشور با رشته های مرکزی که درازای آن به ۱,۴۶۰ کیلومتر می رسد، به دو نیمۀ شمال شرقی و جنوب غربی تقسیم می شود. نیمۀ شمال شرقی را دشت های عظیمِ کویر لوت، با وسعت ۹۵,۸۰۰ کیلومتر مربع، و دشت کویر، با وسعت ۹۷,۹۴۵ کیلومتر مربع فراگرفته که با کوه های ناپیوسته ای چون کوه نای بند، با ارتفاع ۳,۰۰۹ متر، ازهم جدا شده اند. نیمۀ جنوب غربی را نیز جلگه ها و دشت های پراکندۀ کوچک و بزرگی تشکیل داده است که تا کوه پایه های زاگرس گسترده اند. رشته ارتفاعات سه گانۀ کشور در شمال غربی به هم می پیوندند و فلات مرتفع آذربایجان را تشکیل می دهند که آتشفشان های سهند، با ارتفاع ۳,۷۰۷ متر، و سبلان، با ارتفاع ۴,۸۱۱ متر، مرتفع ترین نقاط آن محسوب می شوند. دنبالۀ جنوب شرقی رشته کوه های مرکزی و ارتفاعات جنوبی در استان کرمان به هم می پیوندند و فلات مرتفع کرمان را پدید می آورند که ارتفاع آن در کوه هزار به ۴,۴۶۵ متر و در کوه لاله زار به ۴,۳۵۱ متر می رسد. رودخانه هایی که از کوه های البرز سرچشمه می گیرند کوتاه، پرشیب، و خروشان اند. رودهای شمالی به دریای خزر می ریزند و رودهای جنوبی به سوی نواحی پست دشت کویر روان می شوند. رودخانه های گرگان، هراز، چالوس، جاجرود، و کرج و بسیاری دیگر از این کوهستان سرچشمه می گیرند و بزرگ ترین و پرآب ترین رودخانه های ایران از کوه های زاگرس سرازیر می شوند و کارون، (۸۹۰ کیلومتر)؛ سفیدرود، (۷۶۵ کیلومتر)؛ کرخه، (۷۵۵ کیلومتر)؛ دز، زاینده رود، قمرود، و رود زهره در این گروه قرار دارند. علاوه بر رودهای مزبور رودخانه های ارس، هری رود، و هلمند (هیرمند) که از موقعیت مرزی ممتازی برخوردارند، از کشورهای ترکیه و افغانستان سرچشمه می گیرند. دریاچه های ارومیه، بختگان، فامور، پریشان، و هامون صابری و شوره زارها و باتلاق های متعددی که از گوشه و کنار این سرزمین دیده می شوند از دریای پهناور تتیس از روزگار بس دور به جای مانده اند.
[ویکی فقه] ایران هجدهمین کشور جهان از نظر وسعت است و مساحت آن یک میلیون و ۶۴۸ هزار و ۱۹۵ کیلومترمربع است. ایران در خاورمیانه و منطقه اوراسیا از موقعیتی استراتژیک و خاصی برخوردار است و همواره به عنوان پل ارتباطی شرق و غرب مورد توجه بوده است، چنانکه در روزگاران کهن بخش مهمی از جاده مبادلاتی و تاریخی ابریشم از ایران عبور می کرده است.
استان آذربایجان شرقیاستان آذربایجان غربیاستان اردبیلاستان اصفهاناستان ایلاماستان بوشهراستان تهراناستان چهارمحال و بختیاریاستان خراسان جنوبیاستان خراسان شمالیاستان خراسان رضویاستان خوزستاناستان زنجاناستان سمناناستان سیستان و بلوچستاناستان فارساستان قزویناستان قماستان کردستاناستان کرماناستان کرمانشاهاستان گلستاناستان گیلاناستان لرستاناستان مازندراناستان مرکزیاستان هرمزگاناستان همداناستان یزد
همسایه ها
ایران از شمال با کشورهای ترکمنستان، جمهوری آذربایجان، و ارمنستان و دریای مازندران، از جنوب با خلیج فارس، و دریای عمان، از غرب با کشورهای عراق و ترکیه و از شرق با پاکستان و افغانستان همسایه است. رده های این صفحه: ایران شناسی | جغرافیای اسلامی | جمهوری های اسلامی | کشورهای آسیا | کشورهای فارسی زبان
[ویکی شیعه] ایران با نام رسمی جمهوری اسلامی ایران و به پایتختی تهران، کشوری با پیشینه تاریخی کهن در جنوب غربی آسیا است. اکثریت جمعیت ایران شیعیان اثناعشری اند. ایران از قدیمی ترین مناطق شیعی است که از سده های نخستین اسلام، مهد تشیع بوده است. با تشکیل حکومت صفویان، اولین کشور مستقل شیعه امامیه در این سرزمین پدید آمد. وجود حرم امام رضا (ع) و امامزادگان فراوان، حوزه های علمیه شیعی در شهرهای مختلف، شهرهای مهم شیعه نشین و عالمان دینی و مراجع تقلید امامیه، از دلایل اهمیت ایران در جهان اسلام و همچنین در میان شیعیان جهان است.
ایران کشوری در جنوب غربی آسیا با ۱٬۶۴۸٬۱۹۵ کیلومتر مربع وسعت، و جمعیت ۷۷٬۱۸۹٬۶۶۹ نفری بر پایه سرشماری سال ۱۳۹۲ ش است. پایتخت، بزرگترین شهر و مرکز سیاسی و اداری ایران، تهران است.
ایران با ۱۵ کشور همسایه خود، مرزی حدود ۸۷۵۵ کیلومتر دارد:
[ویکی اهل البیت] ایران کشور پهناوری در جنوب غربی آسیا است که نزدیک 1648000 کیلومتر مربع پهناوری دارد. نام ایران یادآوری کوچ مردمانی با نام آریایی به این سرزمین است که پیش از آن ها نیز مردمانی با تمدنی باشکوه در آن می زیستند. ایران در کشورهای غربی به سرزمین پارس (Persia) نیز شناخته می شود که یادآور نامی است که یونانی ها به امپراتوری شکوهمند هخامنشیان (مردمانی از تبار پارس ) داده بودند. این کشور پس از انقلاب سال 1357 خورشیدی (1979 میلادی) به نام جمهوری اسلامی ایران خوانده می شود.
مرزهای ایران طی تاریخ دراز این کشور بارها تغییر یافته است. ایران در زمان امپراتوری پارس ها (هخامنشیان) از رود سند در پاکستان تا نیل در مصر و بخش هایی از لیبی در شمال آفریقا و همچنین بخش هایی از ترکیه و دیگر سرزمین های ساحل شرقی مدیترانه را در بر می گرفت. در دوره های پس از هخامنشیان نیز گاه بر پهناوری امپراتوری ایران افزوده می شد و گاه بخشی از آن بدست دیگران می افتاد. اکنون بسیاری از آن سرزمین ها خود کشوری شده اند و همسایگان کنونی ایران به شمار می آیند و عبارتند از: ترکمنستان، آذربایجان و ارمنستان در شمال؛ افغانستان و پاکستان در شرق؛ ترکیه و عراق در غرب.
ایران کنونی از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان می رسد و جزیره های خارک، کیش، لاوان، هندورابی، ابوموسی، سیری، قشم، هرمز، لارک، هنگام، تنب کوچک، تنب بزرگ و چند جزیره ی کوچک دیگر از خاک آن به شمار می آیند.
زبان اصلی مردم ایران فارسی (پارسی) است، اما به زبان های ترکی، کردی، بلوچی، عربی و لری و لهجه های گوناگون نیز سخن گفته می شود.
دین باستانی ایرانیان زردشتی بوده است، اما ایرانیان پس از فتح ایران توسط اعراب مسلمان در مدت قرون اندکی بدون اعمال زور و فشار خارجی قابل توجهی از طرف فاتحان به اسلام گرویدند.
اکنون بیش تر مردم ایران مسلمان و و بیش از 90 درصد آنان پیرو مذهب شیعه دوازده امامی هستند. مسلمانان سنی مذهب بیش تر در استان های کردستان، گلستان، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان ساکن هستند. اقلیت های مسیحی، یهودی و زردشتی نیز با آرامش کنار هم میهنان مسلمان خود زندگی می کنند و نمایندگانی در مجلس شورای اسلامی دارند. مشهد و قم دو شهر مذهبی اصلی هستند.
