هام دبیریه

لغت نامه دهخدا

هام دبیریه. [ دَ ] ( اِخ ) آم دبیره. یکی از خطوط هفتگانه ایرانیان پیش از اسلام است. حروف الفبای این خط به موجب آثاری که در دست است از خطهای دیگر ایران کمتر بوده و طبق تصریح ابن ندیم سی و سه حرف بوده است ، زیرا صداهائی را که دارای مخرج مشترک هستند با یک حرف مینوشتند. مثلاً: برای نوشتن ، ءِ، اَ، آ، هَ و خ یک حرف به کار میرفته است این خط را ابن ندیم کتابت الرسائل یا نامه دبیریه ذکر کرده است. هام دبیریه خط اداری و حکومتی و عمومی بوده.ابن ندیم راجع به آن مینویسد: «و هی لسائر اصناف المملکة خلا الملوک ». این خط با بیست وهشت شیوه نوشته میشده و در زمان آذرخور که حمزه اصفهانی از او نقل کرده است نام بسیاری از آن شیوه ها فراموش شده و فقط چندشیوه از آنها باقی مانده بوده است که عبارتند از:
داد دبیره ، برای احکام دادگستری. شهرآمار دبیره ، برای حساب های شهر. گنج آمار دبیره ، برای حسابهای خزانه. کده آمار دبیره ، برای حسابهای کشور. آخور آمار دبیره ، برای حسابهای اصطبلهای شاهی. آتشان آمار دبیره ، برای حسابهای آتش. روانگان آمار دبیره ، برای حسابهای اوقاف. ( الفهرست ص 21 ) ( ایران کوده شماره 8 ص 136 ).

فرهنگ عمید

یکی از خط های هفت گانۀ ایرانیان پیش از اسلام که خط اداری و حکومتی بوده و احکام و نامه های اداری با آن خط نوشته می شده، نامۀ دبیریه.

فرهنگ فارسی

یا [ آم د بیره ] یکی از خطوط هفتگانه ایرانیان پیش از اسلام است . حروف الفبای این خط بموجب آثاری که در دست است از خط های دیگر ایران کمتر بوده و طبق تصریح ابن ندیم سی و سه حرف بوده است زیرا صداهائی را که دارای مخرج مشترک هستند با یک حرف مینوشتند .