دانشنامه اسلامی
به آیه ۲۶ سوره آل عمران «آیه ملک» می گویند.
آیه مربوطه
(قل اللهم مالک الملک تؤتی الملک من تشاء و تنزع الملک ممن تشاء و تعز من تشاء و تذل من تشاء بیدک الخیر انک علی کل شی ء قدیر)؛«بگو: بارالها! مالک حکومتها تویی، به هر کس بخواهی، حکومت می بخشی، و از هر کس بخواهی، حکومت را می گیری، هر کس را بخواهی، عزت می دهی، و هر که را بخواهی خوار می کنی. تمام خوبیها به دست توست، تو بر هر چیزی قادری».
آل عمران/سوره۳، آیه۲۶.
دو شان نزول برای این آیه، ذکر شده که هر دو یک حقیقت را تعقیب می کنند:
← شان نزول اول
...
[ویکی شیعه] آیه ملک. آیه مُلک آیه ۲۶ سوره آل عمران است که مالکیت و فرمانروایی هستی را برای خدا دانسته است. این آیه را در پاسخ به ادعای اهل کتاب دانسته اند که خود را از خاصان خدا می پنداشتند. این آیه بخشیدن یا ستاندن حکومت و فرمانروایی و همچنین بخشیدن عزت و ذلت را به دست خداوند می داند. به باور برخی از مفسران بخشیدن حکومت به ظالمان نیز توسط خدا انجام می شود؛ ولی به این معنا نیست که حکومت آنان مورد تأیید و رضایت خداوند است.
شأن نزول آیه ملک را در پاسخ به منافقانی دانسته اند که وعده پیامبر(ص) درباره تسلیم ایران و روم در برابر اسلام را اغراق آمیز می دانستند.
زمان نزول آیه ملک را برخی در هنگام فتح مکه و برخی هنگام حفر خندق در غزوه احزاب دانسته اند؛ ولی در هر دو نقل این آیه را در پاسخ به منافقانی دانسته اند که وعده پیامبر (ص) به تسلیم ایران و روم در برابر اسلام را اغراق آمیز می خواندند.
[ویکی اهل البیت] آیه ملک. آیه 26 سوره آل عمران/3 را «آیه مُلک» (فرمان روایی) می گویند. در این آیه آمده است که فرمان فرمایی واقعی از آنِ خداوند است. به هر که بخواهد، فرمان روایی می دهد و از هر که بخواهد، می ستاند:
«قُلِ اللَّهُمَّ مَالِکَ الْمُلْکِ تُؤْتِی الْمُلْکَ مَن تَشَاء وَتَنزِعُ الْمُلْکَ مِمَّن تَشَاء وَتُعِزُّ مَن تَشَاء وَتُذِلُّ مَن تَشَاء بِیَدِکَ الْخَیْرُ إِنَّکَ عَلَیَ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ»
در شأن نزول این آیه گفته اند: چون رسول خدا صلی الله علیه و آله مکه را فتح کرد به مسلمانان، فتح ملک روم و فارس را وعده داد. منافقان و یهودیان (به استهزا)گفتند: محمد صلی الله علیه و آله را مکه و مدینه بس نیست و تمنای ملک فارس و روم می کند و خداوند این آیه را نازل کرد.
بنا به نقلی، این وعده هنگام حفر خندق اتفاق افتاد. منافقان گفتند: کار شما عجیب نیست که از ترس، خندق می کنید و از شهر نمی توانید بیرون بروید و این چنین تمناهای باطل می کنید و این آیه در پاسخ آن ها نازل شد.
ابوهریره از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت می کند که چون خدای تعالی خواست فاتحة الکتاب، آیة الکرسی و شهداللّه و قل اللهم مالک الملک را که از عرش آویخته شده بودند به زمین بفرستد گفتند: خدایا! ما را به زمینی که سرای لغزش و گناهان است، می فرستی؟ خدای تعالی گفت: بنده ای که شما را پس از هر نماز فریضه بخواند، در بهشت جای خواهم داد و به چشم رحمت به او خواهم نگریست. هر روز هفتاد حاجتش روا می کنم که کمترین آن ها آمرزش او باشد و او را از هر دشمنی در پناه می گیرم و بر آن دشمن یاری می دهم. و مانع از داخل شدن او در بهشت، حیات اوست.
