دانشنامه اسلامی
این کتاب به ۳۷ رَشحه تقسیم شده و در ضمن آن مطالب گوناگون عرفانی، فلسفی و دینی آمده است و بیشترین بخشهای آن مشتمل بر شرح جمله هایی از خطبه های امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) است که سراینده پیرامون هر یک از آن ها، با توجه به عقاید خود، اشعاری سروده است. هر رشحه به مبحث ویژه ای اختصاص یافته است. مثلاً رشحۀ اول در توصیف و شرح کلمۀ توحید از نگاه عارفان است و در رشحۀ چهارم به توصیف خصلتهایی چون توبه، مبانی حقیقت، زهد و طریقۀ آن و قناعت پرداخته است. در برخی از رشحات احادیث مشهور عرفانی چون حدیث «کُنْتُ کَنْزاً مَخْفِیّاً» مورد بحث قرار گرفته است.
مذهب
چنین می نماید که سرایندۀ این اثر، شیخی مذهب و از پیروان شیخ احمد احسایی (۱۱۶۶-۱۲۴۱ق/۱۷۵۳-۱۸۲۶م) بوده و بر اثر انشعابی که پس از مرگ سیدکاظم رشتی (۱۲۱۲-۱۲۵۹ق/۱۷۹۷-۱۸۴۳م) در این فرقه روی داده، به حاج محمد کریم خان کرمانی (د ۱۲۸۸ق/۱۸۷۱م) ــ که بیش تر پیروان شیخیه را به متابعت خود درآورده و تلویحاً خود را رکن رابع نامیده بود ــ گرایش یافته است. وی در ضمن رشحۀ ۲۰
ابوالقاسم تاجر تهرانی، آمال العارفین، ص۱۵۶-۱۵۷، تهران، ح۱۲۸۱ق.
مفصل ترین قسمت این منظومه، رشحۀ ۳۵ است که شاعر در آن، کتاب شرح الزّیارة شیخ احمد احسایی بنیانگذار شیخیّه را شرح کرده است، بدین سان که عبارات کوتاهی از آن کتاب را گرفته و چند بیتی در شرح آن سروده است. رشحۀ ۳۶ به قصایدی در مدح ائمۀ اطهار (علیه السلام) اختصاص یافته و آخرین رشحۀ کتاب در مرثیۀ امام حسین (علیه السلام) و به سبک مراثی محتشم کاشانی است.
متأثر از سبک مولانا
...
