اقرباذین القلانسی

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] اقرباذین القلانسی تالیف محمد بن بهرام قلانسی سمرقندی (متوفی بعد 590ق) با عنوان قرابادین به نحوه ساخت و معرفی داروهای مرکب در طب سنتی اختصاص دارد. این اثر یکی از مهم ترین تألیفاتی است که در این زمینه به زبان عربی نگارش یافته است و شاید بتوان آن را تا قرن پانزدهم کامل ترین قرابادین دانست و تنها دراین باره با بعضی از تحقیقات طبیب اندلسی ابوالقاسم زهراوی قابل مقایسه است.
وی انگیزه اش را از تألیف این اثر چنین بازگو می کند: «آنچه مرا به نگارش این اثر برانگیخت این بود که دیدم بیشتر قرابادین ها پر است از نسخه ها و ترکیباتی که بسیار کم به آنها نیاز می شود. علاوه بر این که تهیه بسیاری از آنها سخت است و مفردات آنها در دسترس نیست. همچنین در آنها بدل ادویه، اوزان و مقادیر آنها، مطالب و نکات سودمند عملی مثل شیوه احراق، تحمیص، غسل، تسویل، روغن گیری و مانند آن مطرح نشده است. همچنین در این نگاشته بسیاری از نسخ ساخت داروها نیز که بسیار به آنها احتیاج است و شیوه ساخت آنها نیز آسان است، ذکر نشده است.
این اثر مشتمل بر یک مقدمه تحقیقی از محقق کتاب، مقدمه مولف و 49 باب تدوین است که در هر باب تعدادی از داروها در یک یا چند موضوع بیان شده است.
مؤلف در رعایت امانت بسیار محتاط بوده و مطلبی را بدون گزارش منبع آن نقل نمی کند. هر چند در مقدمه نیز این نکته را متذکر شده که این کتاب برگرفته از متون و منابع مهم طب سنتی است. این منابع عبارتند از: قانون ابن سینا، حاوی و منصوری تألیف رازی، ذخیره تألیف ثابت بن قره، کفایه نگاشته ابن مندویه، فردوس الحکمة تألیف مسیحی و نسخه هایی از صاعد مهنی، قوام الدین و شرف الزمان مارستانی.
قرابادین قلانسی مجموعه ای در مورد داورهای مرکب در کنار بسیاری از اطلاعات سودمند پزشکی است و این نشانگر چیرگی او در علم پزشکی و نیز آشنایی و تتبّع فراوان او در منابع متعدد است، چرا که بسیاری از این اطلاعات تنها به صورت پراکنده آن هم در متون قدیمی قابل دسترسی است و این امر برای هر کسی مقدور نمی باشد.
فال گیر
بیا فالت رو بگیرم!!! بزن بریم