دانشنامه اسلامی
مراد از اخبار ترجیح به موافقت کتاب، اخباری است که ملاک رجحان یکی از دو خبر متعارض نامتعادل را بر دیگری، موافقت آن خبر با کتاب خدا می داند؛ به این بیان که اگر دو حدیث با یک دیگر تعارض کنند و یکی از آن ها موافق و دیگری مخالف قرآن باشد، حدیث موافق قرآن رجحان دارد؛ برای مثال، در قرآن آمده است: ﴿هُوَ الَّذِی خَلَقَ لَکُمْ ما فِی الْأَرْضِ جَمِیعاً﴾ «خداوند هر آن چه را در زمین است برای شما آفریده است»، حال اگر دو حدیث متعارض وارد شده باشد که یکی حکم به حلیت گوشت الاغ و دیگری حکم به حرمت آن داده باشد، در این جا حدیث اول چون موافق با ظاهر آیه است، بر دیگری رجحان دارد.
روایات
روایات زیادی در این مورد وارد شده که به برخی از آن ها اشاره می شود:
← مقبوله عمر بن حنظله
در این که آیا مضمون روایات مربوط به موافقت و مخالفت کتاب، ترجیح یکی از دو حجت بر دیگری، و یا تمییز حجت از لا حجت است، میان اصولیون اختلاف است:مرحوم «آخوند خراسانی» در «کفایة الاصول» بر این باور است که اخبار ترجیح به موافقت کتاب، مربوط به تمییز حجت از لا حجت است، نه ترجیح یکی از دو حجت بر حجت دیگر. مرحوم «مظفر» در «اصول فقه» بین روایاتی که در مقام بیان مقیاس حجیت اند و روایاتی که در مقام بیان ترجیح اند، تفصیل داده است؛ به این بیان که روایات دسته اول را مربوط به تمییز حجت از لا حجت و روایات دسته دوم را مربوط به ترجیح یکی از دو حجت بر حجت دیگر دانسته است.
