دانشنامه اسلامی
امیرمؤمنان علیه السلام از روز دهم جمادی الاول با نبرد شدید سپاهیان عایشه، طلحه و زبیر روبرو گردید و در نتیجه جنگ بزرگی به نام جنگ جمل در تاریخ اسلام رقم خورد و آن حضرت پس از دو روز نبرد سنگین و سرنوشت ساز، فتنه انگیزان سپاه جمل را با شکست قاطع روبرو کرد.
آن حضرت پس از پیروزی در میدان جنگ بنا به روایت مرحوم شیخ مفید به خیمه خویش رفت و به کاتب ویژه خود، عبدالله بن ابی رافع فرمان داد تا سه عدد نامه تقریر کند. نامه ای برای اهالی مدینه منوره، نامه ای برای اهالی کوفه و نامه ای برای خواهر مکرمه اش ام هانی بنت ابی طالب.
در بخشی از نامه آن حضرت به اهالی مدینه منوره آمده است: وَ اِنّی مخبرکم عنّا و عمّن سرنا الیه من جموع اهل البصرة و من سار الیهم من قریش و غیرهم...
آن حضرت، در این نامه گزارش دقیق و متقنی از حرکت خویش از شهر مدینه و نبرد با سپاهیان جمل در بصره و پیروزی سپاهیان حق بر مخالفان خلافت اسلامی را بیان کرد و در آخر یادآور شد که وی بسوی کوفه خواهد رفت و در آن جا اقامت خواهد نمود. حضرت امام علی علیه السلام، شبیه همین نامه نامه ای برای کوفیان نوشت و گزارش جنگ جمل و همت اهالی کوفه در این نبرد بزرگ را بیان کرده و سپس به آنان متذکر شد که بسوی آنان خواهد رفت و در شهر آنان اقامت خواهد گزید.
امام علی علیه السلام در نامه ای به خواهرش ام هانی سلام الله علیها فرمود: «سلام علیک، احمد الیک الله الذی لا اله الّا هو، امّا بعد فانّا التقینا مع البغاة والظلمة فی البصرة، فأعطانا الله تعالی النّصر علیهم بحوله و قوّته، و اعطاهم سنّة الظالمین، فقتل کلّ من طلحة، والزّبیر و عبدالرحمن بن عتاب و جمع لایحصی و قتل منّا بنو مخدوع و ابنا صوحان و علیا و هندا و ثمامة فیمن یعد من المسلمین رحمهم الله، والسلام».
شایان ذکر است که امام علی علیه السلام با درایت سیاسی و معنوی خویش، بر اساس مقتضیات زمان، لازم دید که از اهالی مدینه منوره که نخستین یاری کنندگان وی بودند و همچنین از اهالی کوفه که بزرگترین و مهمترین سپاهیان وی را تشکیل می دادند، از این طریق تقدیر و تشکر نماید و از جهت عاطفی نیز برخود لازم دید که خواهر مکرمه و سایر بازماندگان خویش در حجاز را از این سفر سرنوشت ساز باخبر گرداند. بدین جهت برای هر سه نامه جداگانه ای نوشت و برای آن ها ارسال نمود.
موسسه تبیان، نرم افزار دایرة المعارف چهارده معصوم علیهم السلام
