معنی شفاء الصدور فی شرح زیاره العاشور

دانشنامه آزاد فارسی

شِفاءُ الصُّدور فی شَرْحِ زِیارَة العاشور
کتابی به فارسی، در شرح و ترجمۀ زیارت عاشورا، تألیف حاج میرزا ابوالفضل کلانتری تهرانی. کتاب در دو باب و یک خاتمه مشتمل بر مباحث مهم عقیدتی، ادبی و تاریخی است. باب اول در شرح سند و متن زیارت عاشورا، باب دوم در شرح و ترجمۀ الفاظ زیارت و خاتمه در شرح و بررسی عبارت های دعای علقمه است. این کتاب بارها در هند و ایران چاپ شده است.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] شفاء الصدور فی شرح زیارة العاشور (کتاب). کتاب شفاء الصدور فی شرح زیارة العاشور تألیف مرحوم ابو الفضل بن ابی القاسم طهرانی می باشد که در سال ۱۲۷۳ هجری قمری متولد شده، دانشمندی فاضل، متبحر در فقه ، اصول ، رجال ، آشنا با حکمت ، ریاضی ، سیره و تاریخ و شاعری توانمند که به دو زبان عربی و فارسی شعر می سروده است.
در سبب تالیف این شرح مؤلف می نویسد: اصرار بیش از حد دوستان در سفر حج سنه ۱۳۰۶ قمری مبنی بر نوشتن شرحی بر زیارت عاشورا در من کارگر نیفتاد، اما در سال ۱۳۰۸ که برای دیدار استاد خود میرزای شیرازی به عتبات عالیات مشرف شده بودم، ایشان امر به تالیف این کتاب فرمودند، بدین جهت در امتثال امر استاد، نوشتن کتاب را با کمی امکانات و کمبود منابع آغاز کردم. ابتدا در اوقات فراغت باب دوم را که اصل مطلوب من بود نگاشتم و سپس به نوشتن باب اول اقدام نمودم. ایشان بعد از مراجعت به تهران مدرسه سپهسالار را افتتاح و طلاب علوم دینی را در آن سکنی داد و در همانجا هم اشتغال به تدریس یافت.مرحوم میرزای شیرازی مجدد بزرگ علیه الرحمة در تقریظ بر این کتاب نوشته اند: «کتاب شریف شفاء الصدور» الحق کتابی است در نهایت خوبی و تمامیت و متانت و جامع بین مراتب تحقیق و تتبع و محیط به ذکر انواع فضائل و معارف، برای اصناف و طبقات مردم نافع و ممتع در باب خود بی نظیر است.» ساختار کتاب این کتاب مشتمل بر دو باب و یک خاتمه می باشد.
[ویکی شیعه] شفاء الصدور فی شرح زیارة العاشور (کتاب). شفاء الصدور فی شرح زیارة العاشور از مشهورترین شرح های فارسی بر زیارت عاشورا،اثر میرزا ابوالفضل تهرانی.(۱۲۷۳-۱۳۱۷ق)
میرزا ابوالفضل تهرانی (۱۲۷۳-۱۳۱۷ق) از عالمان شیعی دوره قاجار و فرزند میرزا ابوالقاسم تهرانی مشهور به کلانتر از شاگردان میرزا محمد حسن شیرازی است. در سی سالگی برای ادامه تحصیل راهی حوزه علمیه نجف اشرف شد و در مجلس درس ملاحبیب الله رشتی شرکت کرد. بعد از چندی عازم سامراء شد و از محضر میرزا محمد حسن شیرازی مشهور به میرزای شیرازی بهره برد. بعد از درگذشت میرزا به تهران آمد و در مدرسه سپهسالار تهران به تربیت و آموزش طالبان علوم دین مشغول شد. از وی آثاری چند در زمینه فقه و ادب و اصول برجای مانده است. مشهورترین اثر وی همین کتاب شفاء الصدور فی زیاره العاشور است.
[ویکی نور] شفاء الصدور فی شرح زیارة العاشور، تألیف ابوالفضل بن ابوالقاسم طهرانی کتابی است در ترجمه فارسی و شرح زیارت عاشورا. نویسنده انگیزه نگارش اثر را چنین نوشته است: «برخی از اخلای روحانی و برادران ایمانی... توقع آن کردند که شرحی بر زیارت عاشورا بنگارم و فقرات او را یکایک بیانی شایسته بیارم که هم پارسی زبانان را به مطالعه او نصیبی وافر باشد و هم دانشمندان را در مراجعه او رغبتی ظاهر پیش آید».
کتاب، مشتمل بر یک مقدمه، دو باب و یک خاتمه است. باب اول در شرح سند و متن روایت زیارت عاشورا و باب دوم در شرح و ترجمه الفاظ زیارت شریفه است. خاتمه کتاب نیز در ترجمه و بیان مشکلات دعای معروف به دعای علقمه است.
نویسنده در مقدمه کتاب، حجاب معاصرت را از جمله موضوعاتی می داند که امیدوار است اثرش به آن گرفتار نشود: «رجای واثق از حضرت دانشمندان که بر سبیل تفرج در این صحیفه نظری می‏گمارند آنکه حجاب معاصرت را از میان بردارند و این بی‏بضاعت را یک تن از پیشینیان پندارند... و ملتفت این نکته باشند که معاصرت و تقدم و تأخر امری است اعتباری که با نسبت به اجزای زمان انتزاع می‏شود و فرقی در واقعیات نمی‏آرد؛ چه، هر معاصری مقدم است بر طبقه و هر متقدمی معاصر است با طایفه... و از غرائب اینکه اهل هر زمانی این شکایت داشته‏اند و این خواهش کرده‏اند و چون زمان منقضی شد، به فضیلت تقدم مسلم شدند و معاصرین گرفتار آمدند».
وی در باب اول کتاب با اشاره به دو مأخذ «مصباح» و «کامل الزیارة» برای زیارت عاشورا می نویسد: «ما اوّلا به طریق شیخ (قدس سرّه) روایت می‏کنیم. بعد از او به مواضع فرق و اختلاف بین روایتین اشارتی وافی می‏نماییم و این بنده را اگرچه طرق صحیحه نفیسه متعدده متشعبه به این کتب هست، ولی ذکر همه آن طرق با اسلوب این شرح منافی است و یک سره ترک کردن و سند را معلق آوردن، با رعایت وظیفه نقل احادیث مباین است؛ لهذا به یک طریق که احبّ و اعزّ طرق است، اکتفا می‏نماییم و به همین طریق جمیع‏ روایات شیعه را که در این کتاب است روایت می‏کنیم؛ بلکه واسطه اجازه اکثر کتب اهل سنت جز معدودی از کتب متأخره ایشان همین طریق است».
در بخش دیگری از این باب، نص کامل عربی زیارت عاشورا و زیارت علقمه و سپس متن و ترجمه روایت امام صادق(ع) در دستور زیارت عاشورا از نزدیک و دور ذکر شده است. اختلافات الفاظ زیارت کامل الزیارة با مصباح مطلب دیگری است که اختلافات در پاورقی ذکر شده است . در انتهای این باب دو مقصد ذکر شده که در اولی سند حدیث شریف بررسی شده و احوال راویان به لحاظ اعتبار و ضعف ذکر شده است. در بخشی از این مقصد می خوانیم: «طریق شیخ – رحمه الله - به محمد بن اسماعیل صحیح است. به تصریح علامه و غیر او، بلکه حاجت به تأمل ندارد؛ چه شیخ از مفید نقل می‏کند و او از صدوق و او از پدرش و او از احمد بن محمد بن عیسی و او از محمد بن اسماعیل و این طبقه همه اکابر مشایخ امامیه باشند که می‏توان دعوی قطع در روایت هریک کرد. محمد بن اسماعیل خود از اجله ثقات است و شیعه بر جلالت قدر و عظمت شأن او متفقند و البته نقل چون اویی از کسی دلیل اعتماد است .
در مقصد دوم، فقه حدیث مطرح و کیفیت عمل به زیارت عاشورا ذکر شده است؛ به عنوان مثال، نویسنده معتقد است که تکبیر و صعود سطح یا رفتن در صحرا و اشاره به قبر مقدس از آداب عمل است نه از قوام آن .
[ویکی فقه] شفاء الصدور فی شرح زیاره العاشور (کتاب). کتاب شفاء الصدور فی شرح زیارة العاشور تألیف مرحوم ابو الفضل بن ابی القاسم طهرانی می باشد که در سال ۱۲۷۳ هجری قمری متولد شده، دانشمندی فاضل، متبحر در فقه ، اصول ، رجال ، آشنا با حکمت ، ریاضی ، سیره و تاریخ و شاعری توانمند که به دو زبان عربی و فارسی شعر می سروده است.
در سبب تالیف این شرح مؤلف می نویسد: اصرار بیش از حد دوستان در سفر حج سنه ۱۳۰۶ قمری مبنی بر نوشتن شرحی بر زیارت عاشورا در من کارگر نیفتاد، اما در سال ۱۳۰۸ که برای دیدار استاد خود میرزای شیرازی به عتبات عالیات مشرف شده بودم، ایشان امر به تالیف این کتاب فرمودند، بدین جهت در امتثال امر استاد، نوشتن کتاب را با کمی امکانات و کمبود منابع آغاز کردم. ابتدا در اوقات فراغت باب دوم را که اصل مطلوب من بود نگاشتم و سپس به نوشتن باب اول اقدام نمودم. ایشان بعد از مراجعت به تهران مدرسه سپهسالار را افتتاح و طلاب علوم دینی را در آن سکنی داد و در همانجا هم اشتغال به تدریس یافت.مرحوم میرزای شیرازی مجدد بزرگ علیه الرحمة در تقریظ بر این کتاب نوشته اند: «کتاب شریف شفاء الصدور» الحق کتابی است در نهایت خوبی و تمامیت و متانت و جامع بین مراتب تحقیق و تتبع و محیط به ذکر انواع فضائل و معارف، برای اصناف و طبقات مردم نافع و ممتع در باب خود بی نظیر است.»
ساختار کتاب
این کتاب مشتمل بر دو باب و یک خاتمه می باشد.
← باب اول در شرح سند
این کتاب با فهرستی مناسب و قابل استفاده با ۵۹۰ صفحه در قطع وزیری از طرف انتشارات مرتضوی در چاپخانه حیدری چاپ و در اختیار علاقمندان قرار داده شده است که نسخه مورد بحث، چاپ اول با حروف چینی جدید کتاب به سال ۱۳۷۶ شمسی می باشد. این نسخه با پاورقی و توضیح و تصحیح آقای سید ابراهیم شبیری زید عزه همراه است. مصحح محترم اقدام به ترجمه ی لغات مشکل، معرفی رجال، ترجمه ی بعضی از مطالب و اشعار عربی نموده است. البته قبلا توسط حجة الاسلام و المسلمین سید علی ابطحی اصفهانی کتاب فوق در دو جلد تصحیح و ارائه گردیده است.
[ویکی شیعه] شفاء الصدور فی شرح زیاره العاشور (کتاب). شفاء الصدور فی شرح زیارة العاشور از مشهورترین شرح های فارسی بر زیارت عاشورا،اثر میرزا ابوالفضل تهرانی.(۱۲۷۳-۱۳۱۷ق)
میرزا ابوالفضل تهرانی (۱۲۷۳-۱۳۱۷ق) از عالمان شیعی دوره قاجار و فرزند میرزا ابوالقاسم تهرانی مشهور به کلانتر از شاگردان میرزا محمد حسن شیرازی است. در سی سالگی برای ادامه تحصیل راهی حوزه علمیه نجف اشرف شد و در مجلس درس ملاحبیب الله رشتی شرکت کرد. بعد از چندی عازم سامراء شد و از محضر میرزا محمد حسن شیرازی مشهور به میرزای شیرازی بهره برد. بعد از درگذشت میرزا به تهران آمد و در مدرسه سپهسالار تهران به تربیت و آموزش طالبان علوم دین مشغول شد. از وی آثاری چند در زمینه فقه و ادب و اصول برجای مانده است. مشهورترین اثر وی همین کتاب شفاء الصدور فی زیاره العاشور است.
نویسنده در همان صفحات آغازین کتاب به درخواست مکرر دوستانش برای نوشتن شرحی جامع بر زیارت عاشوراو عذرخواهی های مکرر خود اشاره کرده و سرانجام علت اصلی نگارش کتاب را درخواست میرزای شیرازی مبنی بر نگارش شرحی جامع و قابل استفاده برای همگان عنوان می کند.