دانشنامه اسلامی
ادات بیانگر جدید بودن جمله بعد را ادات استیناف گویند.« استیناف » به معنای «تجدید کردن» می آید؛ و «ادوات استیناف» ادواتی هستند که در اول جمله جدید به کار گرفته می شوند. مراد از «جمله جدید» جمله ای است که با جمله پیشین ارتباط لفظی نداشته باشد.
در اصطلاح نحو
استئناف در اصطلاح نحو عبارت است از آغاز و شروع کردن کلام با جمله ای که یا در ابتدای کلام واقع شده و یا در لفظ جدا و مستقل از کلام سابق است به کمک ادات مخصوص و "ادات استئناف" حروفی هستند که بر این معنا دلالت داشته و عبارتند از "واو"، "فاء"، "حتی"، "بَلْ" و "لکِن". ("أو" و "ثمّ" نیز در مواردی از ادات استئناف به شمار می آیند.) لازم به ذکر است جمله ای که بعد از این حروف ذکر می شود، جمله ی استئنافیه بوده و محلی از اعراب ندارد. به عنوان مثال "بَلْ" در عبارت «ما جاء زیدٌ بَلْ ذَهَبَ» از ادات استئناف بوده که بر شروع کلام با جمله ای (ذهب) که در لفظ، جدا و مستقل از کلام سابق (ما جاء زید) است، دلالت دارد. جمله ی "ذهب" استئنافیه بوده و محلی از اعراب ندارد.
وجه نامگذاری
معنای لغوی "استئناف" (آغاز و شروع کردن) در معنای اصطلاحی لحاظ شده است؛ به این بیان که متکلم با ذکر ادات مخصوص بر آغاز و شروع کلام با جمله ی بعد از آن اشاره دارد. البته باید دقت داشت که با توجه به قید "ادات مخصوص" در تعریف اصطلاحی، معنای لغوی اعمّ از معنای اصطلاحی بوده و شامل آغاز و شروع کلام به غیر ادات مخصوص (مانند آیه «إنّا أعتیناک الکوثر» که جمله استئنافیه بوده و بدون ادات استئناف) نیز می شود.
جایگاه
...
