دانشنامه اسلامی
اجتهاد استصلاحی، اجتهادی است که بر اساس مصالح مرسله صورت می گیرد؛ یعنی در موارد فقدان نص از کتاب و سنت بر حکمی، از راه عقل و بر اساس مصلحت حفظ دین ، نفس ، نسل ، عقل و مال انسان ها، حکم آن استخراج می گردد. این نوع اجتهاد ، مخصوص اهل سنت است.
نکته
اصطلاح «اجتهاد استصلاحی» بر اساس تقسیمی است که دکتر «دوالیبی» در کتاب «المدخل الی علم اصول الفقه» ارائه کرده است؛ به این بیان که راه های کشف احکام شرعی را سه قسم دانسته است:۱. «اجتهاد بیانی»؛ و آن در جایی است که از طرف شارع درباره واقعه نصّی وجود دارد؛۲. «اجتهاد قیاسی»؛ و آن در جایی است که نصّی وجود ندارد ولی مجتهد از طریق قیاس به موارد مشابه که دارای نصّ است حکم واقعه را کشف می کند؛۳. «اجتهاد استصلاحی»؛ و آن در جایی است که نصّی وجود ندارد و مجتهد به کمک قاعده استصلاح، به حکم واقعه می رسد.بر این تقسیم ایراد گرفته شده است.
عناوین مرتبط
اجتهاد بیانیاجتهاد قیاسی
